‘મોદીજી માટે એક સંદેશ છે કે તેમણે મા ગંગાના નામે પાકિસ્તાન પર હુમલો કરવો જોઈએ. હિન્દુસ્તાન ઝિંદાબાદ, મારું ભારત મહાન.’ હરિદ્વારથી પગપાળા ગંગોત્રી ધામ પહોંચેલા યમરાજ ગિરી આગળની યાત્રાને લઈને ઉત્સાહથી ભરેલા છે. તે અઢી થી ત્રણ મહિનાના ટ્રેક માટેની પોતાની તૈયારીઓ વિશે વાત કરે છે, પરંતુ પહેલગામ હુમલા પર પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરવાથી પોતાને રોકી શકતા નથી. ચારધામ યાત્રા 30 એપ્રિલે ગંગોત્રી અને યમુનોત્રી મંદિરોના કપાટ ખુલવાની સાથે શરૂ થઈ હતી. પહેલા દિવસે સાંજે 5 વાગ્યા સુધી 7 હજાર લોકોએ યમુનોત્રી ધામના દર્શન કર્યા હતા. ગંગોત્રી ધામ ખાતે માતા ગંગાના મંત્રોચ્ચાર સાથે યાત્રાની શરૂઆત થઈ. પહેલા દિવસે લગભગ 6 હજાર યાત્રાળુઓ અહીં પહોંચ્યા. ઉત્તરાખંડના સીએમ પુષ્કર સિંહ ધામી પણ પહેલા દિવસે યમુનોત્રી ધામ પહોંચ્યા હતા. યમુના ધામના કપાટ ખુલ્યા બાદ, સીએમ ધામીએ તીર્થ પૂજારીઓ સાથે પૂજા કરી. સીએમ ધામીએ કહ્યું- ‘અમારો પ્રયાસ છે કે ચારધામ યાત્રા પર આવતા તમામ યાત્રાળુઓને કોઈ મુશ્કેલી ન પડે. તેમની યાત્રા સલામત રહે. અમે સતત દેખરેખ રાખી રહ્યા છીએ.’ હવે કેદારનાથના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ખુલશે અને બદ્રીનાથ ધામના કપાટ 4 મેના રોજ સવારે 6 વાગ્યે ખુલશે. ચારધામ યાત્રાની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ? પહેલા દિવસે કેટલા ભક્તો પહોંચ્યા અને આવનારા દિવસોમાં ભક્તો અહીં કેવી રીતે પહોંચી શકે છે, વાંચો સંપૂર્ણ સમાચાર… ગંગોત્રી-યમુનોત્રી પહોંચેલા ભક્તોની વાત…
પહેલગામ હુમલાથી થોડો ડર લાગ્યો, પણ અહીં આવ્યા પછી એ ડર દૂર થઈ ગયો
સવારે 10:30 વાગ્યે, માતા યમુનાની ઉત્સવની પાલખી તેમના માતૃઘર ખારસાલી ગામમાંથી યમુનોત્રી ધામ પહોંચી. ઢોલના સૂર વચ્ચે, માતાની પાલખી સાથે તેમના ભાઈ શનિદેવ સમેશ્વર દેવતાની પાલખી પણ મંદિરમાં પહોંચી. ભાઈ શનિદેવ અને યમુનાજીના માતૃપક્ષે તેમને ભાવનાત્મક રીતે વિદાય આપી. આ સમય દરમિયાન યમુનોત્રીમાં અમે મયંક શર્માને મળ્યા જે હરિયાણાના અંબાલાથી આવ્યા હતા. તે આ સફર વિશે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છે. મયંક કહે છે, ‘અત્યાર સુધી મને ઉત્તરાખંડમાં ક્યાંય પણ કોઈ પ્રકારની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો નથી.’ ‘પહેલગામ હુમલા પછી, હું પણ એક સમયે અસુરક્ષિત અનુભવતો હતો. જોકે, જ્યારે હું અહીં આવ્યો અને વ્યવસ્થા અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા જોઈ, ત્યારે મને ખાતરી થઈ ગઈ. અહીં વિવિધ સ્થળોએ ચેકપોસ્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. બધાના રજીસ્ટ્રેશન થઈ રહ્યા છે. જેમણે પહેલાથી જ નોંધણી કરાવી છે તેમની પણ તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.’ અહીંયા લગભગ 7,000 ઘોડા અને ખચ્ચર સવાર ભક્તોને યાત્રા પર લઈ જઈ રહ્યા છે. સુનિલ કુમાર તેમાંથી એક છે. પહેલગામ હુમલા પછી અહીંના વાતાવરણ વિશે પૂછવામાં આવતા, તેઓ કહે છે, ‘અહીં ક્યારેય આવું કંઈ બનવાની કોઈ શક્યતા નથી. જો કંઈ થાય તો પણ, વહીવટીતંત્ર અમારી સાથે છે. અહીં વિવિધ સ્થળોએ દળો તૈનાત છે.’ દરમિયાન, ખચ્ચર ચાલક ધર્મેશ સિંહ રાવત કહે છે, ‘પહેલગામ ઘટના પછી ભય છે પણ અહીં સુરક્ષા સારી છે.’ યશપાલ સિંહ રાવત પણ ખચ્ચર ચલાવે છે. સુરક્ષા વ્યવસ્થા અંગે તેઓ એમ પણ કહે છે કે, ‘અમારી પોલીસ અને વહીવટીતંત્ર સતર્ક છે. ખૂબ જ કડક પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.’ જ્યારે વેરિફિકેશન વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે યશપાલ કહે છે, ‘તેનું કામ પણ ચાલી રહ્યું છે. આ યાત્રા આજથી જ શરૂ થઈ છે. જ્યારે મુસાફરો ચઢાણ કરે છે, ત્યારે ઘોડા અને ખચ્ચરની જરૂર પડશે.’ અહીં ગંગોત્રીમાં મળેલા કૈલાશ ચંદ્ર મારુ મધ્યપ્રદેશના ધાર જિલ્લામાંથી આવ્યા છે. તે કહે છે, ‘ઘણી અફવાઓ છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થશે. ચારધામ આવતા લોકોએ કોઈ મુશ્કેલીમાં ન પડવું જોઈએ, પરંતુ એવું કંઈ નથી. અહીં જે કોઈ આવશે તેને એક નવો અનુભવ મળશે.’ મંદિરમાં QRT ટીમ સતર્ક, બહારના લોકોની ચકાસણી ચાલુ
ફરજ પર તૈનાત યમુનોત્રી સીઓ સુશીલ રાવત કહે છે, ‘ચારધામ યાત્રા માટે અહીં સુરક્ષા વ્યવસ્થા કડક છે. બહારના લોકોની ચકાસણી સતત કરવામાં આવી રહી છે. મંદિરમાં QRT ટીમ (ક્વિક રિએક્શન ટીમ) તૈનાત છે. અહીં વિવિધ સ્થળોએ ફોર્સ તૈનાત કરવામાં આવી છે. બધાને એલર્ટ કરવામાં આવ્યા છે. જો કોઈ શંકાના કિસ્સામાં અમને તાત્કાલિક માહિતી મળશે તો કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.’ બહારથી આવતા અને અહીં સેવાઓ પૂરી પાડતા વિક્રેતાઓની ઓળખ નક્કી કરવા માટે કઈ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે? આ અંગે તેઓ કહે છે, ‘ખચ્ચર માલિકોની તપાસ પણ કરવામાં આવી રહી છે. તેમની તપાસ અને નોંધણી નીચે આપેલ જાનકી ચટ્ટી પરથી કરવામાં આવે છે.’ ચારધામ યાત્રાનું પ્રથમ પગથિયું માનવામાં આવે છે યમુનોત્રી ધામને
યમુના ધામના મંદિરને ફૂલો અને રોશનીથી શણગારવામાં આવ્યું હતું. ભક્તોએ સૂર્યકુંડના ગરમ પાણીમાં સ્નાન કર્યું અને માતા યમુનાની પૂજા કરી. છેલ્લા 50 વર્ષથી યમુનોત્રી ધામમાં પૂજા કરી રહેલા મુખ્ય પૂજારી કહે છે, ‘માતા યમુના શિયાળાની ઋતુમાં છ મહિના તેમના માતૃઘર ખારસાલી ગામમાં રહે છે. આ પછી, અક્ષય તૃતીયાના દિવસે તે ઉત્તરકાશીમાં તેમના નિવાસસ્થાન પહોંચે છે. કપાટ ખુલતાની સાથે જ ચારધામ યાત્રા ઔપચારિક રીતે શરૂ થાય છે.’ ‘યમુનોત્રી ધામને ચારધામ યાત્રાનું પ્રથમ પગથિયું માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે યમરાજે તેમની બહેન યમુનાને 22 વચનો આપ્યા હતા. તેમાંની એક કહેવત એ છે કે જે કોઈ પણ વ્યક્તિ યમુનોત્રી ધામની મુલાકાત લે છે અને દર્શન કરે છે, તેમને યમલોકમાંથી મુક્તિ મળે છે. તે સૂર્યલોક પ્રાપ્ત કરે છે.’ યમુનોત્રી કેવી રીતે પહોંચવું…
દેહરાદૂનથી યમુનોત્રી સુધીની મુસાફરી 6 કલાકની
અમે સવારે 10 વાગ્યે દેહરાદૂનથી મસૂરી થઈને યમુનોત્રી જવા રવાના થયા. વચ્ચે સારા રસ્તાઓ અને સુંદર ખીણોએ અમારી સફરને યાદગાર બનાવી દીધી. અમે લગભગ 4 કલાકમાં બારકોટ પહોંચી ગયા. યમુનોત્રી આવતા યાત્રાળુઓ ફક્ત બારકોટમાં જ રાત્રિ રોકાણ કરે છે. પછી બીજા દિવસે સવારે ધામ જવા નીકળે છે. બારકોટથી યમુનોત્રીનું અંતર 50 કિલોમીટર છે. ઉત્તરાખંડ સરકારે ચારધામોને પાકા રસ્તાથી જોડવા માટે ઓલ વેધર રોડ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો છે. આના દ્વારા હવે ભક્તોને યમુનોત્રી સહિત ચારધામ સુધી પહોંચવામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડશે નહીં. અમે દહેરાદૂનથી 6 કલાકમાં પર્વતીય રસ્તાઓ પર જાનકી ચટ્ટી પહોંચ્યા. યમુનોત્રી ધામમાં આવતા વાહનો સીધા જાનકી ચટ્ટી સુધી આવે છે. અહીંથી 5 કિમી પગપાળા ચઢીને ધામ સુધી પહોંચી શકાય છે. જાનકી ચટ્ટીથી યમુનોત્રી ધામ સુધીનો ટ્રેક ટૂંકો છે પણ મુશ્કેલ છે. કેટલીક જગ્યાએ ચઢાણ ખૂબ જ ઊંચું છે, જેના કારણે પ્રવાસીઓ થાકી જાય છે. રસ્તામાં વિવિધ સ્થળોએ પાણી અને ખાદ્ય પદાર્થો વેચતી દુકાનો છે. અહીં બધું મોંઘું છે, જે ઊંચાઈને ધ્યાનમાં રાખીને વાજબી લાગે છે. યમુનોત્રી ટ્રેક ચારે બાજુથી બંદરપંચ પર્વતમાળાથી ઘેરાયેલો છે. ધામ તરફ ચાલતી વખતે હિમાલયના બરફીલા શિખરો અને રસ્તામાં ઘણા ધોધ આવે છે. યમુનોત્રીનું ઉદ્ગમ સ્થાન કાલિંદી પર્વત છે. યમુનોત્રીના રસ્તે ઝળહળતા પર્વતો દેખાયા
ઉત્તરકાશી તરફની યાત્રા દરમિયાન જંગલમાં આગ જોવા મળી. પર્વતોમાં ફૂંકાતા ભારે પવન અને વધતી ગરમીને કારણે જંગલમાં આગ લાગવાની ઘટનાઓ સતત વધી રહી છે. ચારધામ યાત્રા રૂટ પર કમ્પતી, બારકોટ અને નૌગાંવ નજીક જંગલમાં આગ લાગવાની ઘટનાઓ ઝડપથી વધી રહી છે.
ઉત્તરાખંડ સરકારે ચારધામ યાત્રાળુઓ માટે હેલ્પલાઇન નંબરો જારી કર્યા છે, જેથી જો તેઓ તેમની યાત્રા દરમિયાન જંગલમાં આગ જુએ તો તેઓ તાત્કાલિક વન વિભાગને ફોન કરી શકે. આવી સ્થિતિમાં, પર્વતોને મોટા નુકસાનથી બચાવી શકાય છે. મુળબા ગામેથી ઉત્સવની પાલખી ગંગોત્રી ધામ પહોંચી
ગંગોત્રી ધામના કપાટ ખુલતા પહેલા માતા ગંગાનું શિતકાલીન નિવાસસ્થાન પ્રવાસ ભૈરો ખીણના મુખાબા ગામથી તેમની ઉત્સવ પાલખી નીકળી હતી. સવારે 10 વાગ્યે બધી વિધિઓ સાથે પાલખી ગંગોત્રી ધામ પહોંચી. પછી પૂજા પછી, મંદિરના કપાટ ખોલવામાં આવ્યા. આ પછી, અન્ય દેવી-દેવતાઓની પાલખીઓને મંદિર પરિસરમાં લઈ જવામાં આવી. કપાટ ખુલતા પહેલા જ મંદિરની બહાર ભક્તોની મોટી ભીડ એકઠી થઈ ગઈ હતી. અમે ખાનગી ટેક્સી દ્વારા ગંગોત્રી પહોંચ્યા. અહીં પહોંચવા માટે 2 રસ્તા છે. હરિદ્વારથી ઉત્તરકાશી થઈને ગંગોત્રી પહોંચે છે. બીજો માર્ગ દહેરાદૂન, મસૂરીના માર્ગે ગંગોત્રી પહોંચે છે. દહેરાદૂનથી ગંગોત્રીનો રસ્તો લેવો વધુ સારું છે. આ દ્વારા, 240 કિમીની મુસાફરીમાં ધામ પહોંચવામાં લગભગ 8 કલાક લાગ્યા. વાહન તમને સીધા મંદિર લઈ જશે. ચારધામ યાત્રાના પ્રથમ દિવસે 13 હજાર શ્રદ્ધાળુઓ યમુનોત્રી-ગંગોત્રી ધામ પહોંચ્યા
ચારધામ યાત્રાના પહેલા દિવસે લગભગ 13 હજાર લોકો યમુનોત્રી અને ગંગોત્રી ધામમાં દર્શન માટે પહોંચ્યા હતા. ઉત્તરાખંડ સરકારની નોંધણી પ્રક્રિયાને કારણે, મર્યાદિત સંખ્યામાં લોકો બંને ધામોમાં પહોંચ્યા. આ કારણે, કોઈને દર્શન કરવામાં બહુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો નહીં. ચારધામ યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા, તમારે registrationandtouristcare.uk.gov.in પર નોંધણી કરાવવી આવશ્યક છે. જે મુસાફરો ઓનલાઈન નોંધણી કરાવી શકતા નથી, તેમના માટે ઉત્તરાખંડ સરકારે ઓફલાઈન નોંધણી પણ શરૂ કરી છે. હરિદ્વાર, દેહરાદૂન, ઋષિકેશ, ચમોલી, રુદ્રપ્રયાગ અને ઉત્તરકાશી જિલ્લામાં 50થી વધુ નોંધણી કેન્દ્રો સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. તમે તમારી મુસાફરી શરૂ કરતા પહેલા અહીં નોંધણી કરાવી શકો છો. ઑફલાઇન નોંધણી પછી, તમારો મોબાઇલ નંબર પેસેન્જર ટ્રેકિંગ સિસ્ટમમાં નોંધાયેલ હશે. આનાથી કટોકટીના સમયે યાત્રાળુઓનું ટ્રેકિંગ શક્ય બનશે. નોંધણી સમયે, તમારે તમારી મેડિકલ હિસ્ટ્રીની વિગતો પણ આપવી પડશે. કેદારનાથ 2 મેના રોજ ખુલશે, બદ્રીનાથ 4 મેના રોજ ખુલશે
ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક કેદારનાથ ધામના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ખુલશે. કેદારનાથ પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વાર અને ઋષિકેશથી સીધી બસો લઈ શકે છે. બસો ફક્ત સોનપ્રયાગ સુધી જ જાય છે. ભાડું 600 થી 700 રૂપિયા છે. અહીંથી તમારે 8 કિલોમીટર દૂર ગૌરીકુંડ આવવું પડશે. ગૌરીકુંડમાં રહેવા અને ખાવાની સુવિધા છે. અહીંથી કેદારનાથ ધામ સુધીનો મુશ્કેલ 20 કિમીનો રસ્તો શરૂ થાય છે. કેદારનાથ-બદ્રી મંદિર સમિતિના જણાવ્યા અનુસાર, કેદારનાથ મંદિરના કપાટ 2 મેના રોજ ખુલશે, પરંતુ ભગવાનની પંચમુખી પાલખી યાત્રા 28 એપ્રિલથી જ શરૂ થશે. પાલખી યાત્રા ઉખીમઠના ઓમકારેશ્વર મંદિરથી શરૂ થશે. આ યાત્રા તે જ દિવસે ગુપ્તકાશીના વિશ્વનાથ મંદિર પહોંચશે અને ત્યાં રાત્રિ રોકાણ કરશે. બીજા દિવસે 29 એપ્રિલે સવારે, પાલખી યાત્રા ગુપ્તકાશીથી ફાટા પહોંચશે અને 30 એપ્રિલે તે ફાટાથી ગૌરીકુંડ પહોંચશે. 1 મેના રોજ, યાત્રા ગૌરીકુંડથી જંગલચટ્ટી, ભીમ્બલી, રામબાડા અને રુદ્ર પોઈન્ટ થઈને કેદારનાથ ધામ પહોંચશે. કેદારનાથ ધામના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ભક્તો માટે ખોલવામાં આવશે. જો જૂનથી ઓગસ્ટ દરમિયાન હવામાન સારું રહેશે, તો આ વખતે 25 લાખથી વધુ લોકો કેદારનાથ ધામ પહોંચે તેવી અપેક્ષા છે. બદ્રીનાથ ચારધામ યાત્રાનું અંતિમ તીર્થસ્થાન
યમુનોત્રી, ગંગોત્રી અને કેદારનાથના કપાટ ખુલ્યા પછી આખરે બદ્રીનાથ ધામનો વારો આવે છે. બદ્રીનાથ જવાનો રસ્તો જોશીમઠમાંથી પસાર થાય છે અને કેદારનાથથી પાછા ફર્યા પછી જોશીમઠમાં પણ રહી શકાય છે. બદ્રીનાથ ધામ ચીન સરહદથી માત્ર 3-4 કિમી દૂર છે. ભારતનું છેલ્લું ગામ માના અહીંથી નજીકમાં છે. ચારધામ યાત્રા પૂર્ણ કર્યા પછી તમે માના ગામની મુલાકાત પણ લઈ શકો છો. બદ્રીનાથ ધામના કપાટ 4 મેના રોજ સવારે 6 વાગ્યે ખુલશે. અહીં પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વારથી સીધા બસ દ્વારા જોશીમઠ જઈ શકે છે. ભાડું 800 થી 900 રૂપિયા છે. બદ્રીનાથ ધામ જોશીમઠથી 40 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. બદ્રીનાથ ધામ માટે હેલિકોપ્ટરની સુવિધા પણ છે. આ કેદારનાથ-બદ્રી ટૂર પેકેજમાં શામેલ છે, જેનો ભાવ 1 લાખ 31 હજાર રૂપિયા છે. ચારધામ યાત્રા અને ધામોના લાઈવ દર્શન સંબંધિત દરેક અપડેટ માટે દિવ્ય ભાસ્કર એપ સાથે જોડાયેલા રહો
’મોદીજી માટે એક સંદેશ છે કે તેમણે મા ગંગાના નામે પાકિસ્તાન પર હુમલો કરવો જોઈએ. હિન્દુસ્તાન ઝિંદાબાદ, મારું ભારત મહાન.’ હરિદ્વારથી પગપાળા ગંગોત્રી ધામ પહોંચેલા યમરાજ ગિરી આગળની યાત્રાને લઈને ઉત્સાહથી ભરેલા છે. તે અઢી થી ત્રણ મહિનાના ટ્રેક માટેની પોતાની તૈયારીઓ વિશે વાત કરે છે, પરંતુ પહેલગામ હુમલા પર પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરવાથી પોતાને રોકી શકતા નથી. ચારધામ યાત્રા 30 એપ્રિલે ગંગોત્રી અને યમુનોત્રી મંદિરોના કપાટ ખુલવાની સાથે શરૂ થઈ હતી. પહેલા દિવસે સાંજે 5 વાગ્યા સુધી 7 હજાર લોકોએ યમુનોત્રી ધામના દર્શન કર્યા હતા. ગંગોત્રી ધામ ખાતે માતા ગંગાના મંત્રોચ્ચાર સાથે યાત્રાની શરૂઆત થઈ. પહેલા દિવસે લગભગ 6 હજાર યાત્રાળુઓ અહીં પહોંચ્યા. ઉત્તરાખંડના સીએમ પુષ્કર સિંહ ધામી પણ પહેલા દિવસે યમુનોત્રી ધામ પહોંચ્યા હતા. યમુના ધામના કપાટ ખુલ્યા બાદ, સીએમ ધામીએ તીર્થ પૂજારીઓ સાથે પૂજા કરી. સીએમ ધામીએ કહ્યું- ‘અમારો પ્રયાસ છે કે ચારધામ યાત્રા પર આવતા તમામ યાત્રાળુઓને કોઈ મુશ્કેલી ન પડે. તેમની યાત્રા સલામત રહે. અમે સતત દેખરેખ રાખી રહ્યા છીએ.’ હવે કેદારનાથના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ખુલશે અને બદ્રીનાથ ધામના કપાટ 4 મેના રોજ સવારે 6 વાગ્યે ખુલશે. ચારધામ યાત્રાની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ? પહેલા દિવસે કેટલા ભક્તો પહોંચ્યા અને આવનારા દિવસોમાં ભક્તો અહીં કેવી રીતે પહોંચી શકે છે, વાંચો સંપૂર્ણ સમાચાર… ગંગોત્રી-યમુનોત્રી પહોંચેલા ભક્તોની વાત…
પહેલગામ હુમલાથી થોડો ડર લાગ્યો, પણ અહીં આવ્યા પછી એ ડર દૂર થઈ ગયો
સવારે 10:30 વાગ્યે, માતા યમુનાની ઉત્સવની પાલખી તેમના માતૃઘર ખારસાલી ગામમાંથી યમુનોત્રી ધામ પહોંચી. ઢોલના સૂર વચ્ચે, માતાની પાલખી સાથે તેમના ભાઈ શનિદેવ સમેશ્વર દેવતાની પાલખી પણ મંદિરમાં પહોંચી. ભાઈ શનિદેવ અને યમુનાજીના માતૃપક્ષે તેમને ભાવનાત્મક રીતે વિદાય આપી. આ સમય દરમિયાન યમુનોત્રીમાં અમે મયંક શર્માને મળ્યા જે હરિયાણાના અંબાલાથી આવ્યા હતા. તે આ સફર વિશે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છે. મયંક કહે છે, ‘અત્યાર સુધી મને ઉત્તરાખંડમાં ક્યાંય પણ કોઈ પ્રકારની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો નથી.’ ‘પહેલગામ હુમલા પછી, હું પણ એક સમયે અસુરક્ષિત અનુભવતો હતો. જોકે, જ્યારે હું અહીં આવ્યો અને વ્યવસ્થા અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા જોઈ, ત્યારે મને ખાતરી થઈ ગઈ. અહીં વિવિધ સ્થળોએ ચેકપોસ્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. બધાના રજીસ્ટ્રેશન થઈ રહ્યા છે. જેમણે પહેલાથી જ નોંધણી કરાવી છે તેમની પણ તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.’ અહીંયા લગભગ 7,000 ઘોડા અને ખચ્ચર સવાર ભક્તોને યાત્રા પર લઈ જઈ રહ્યા છે. સુનિલ કુમાર તેમાંથી એક છે. પહેલગામ હુમલા પછી અહીંના વાતાવરણ વિશે પૂછવામાં આવતા, તેઓ કહે છે, ‘અહીં ક્યારેય આવું કંઈ બનવાની કોઈ શક્યતા નથી. જો કંઈ થાય તો પણ, વહીવટીતંત્ર અમારી સાથે છે. અહીં વિવિધ સ્થળોએ દળો તૈનાત છે.’ દરમિયાન, ખચ્ચર ચાલક ધર્મેશ સિંહ રાવત કહે છે, ‘પહેલગામ ઘટના પછી ભય છે પણ અહીં સુરક્ષા સારી છે.’ યશપાલ સિંહ રાવત પણ ખચ્ચર ચલાવે છે. સુરક્ષા વ્યવસ્થા અંગે તેઓ એમ પણ કહે છે કે, ‘અમારી પોલીસ અને વહીવટીતંત્ર સતર્ક છે. ખૂબ જ કડક પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.’ જ્યારે વેરિફિકેશન વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે યશપાલ કહે છે, ‘તેનું કામ પણ ચાલી રહ્યું છે. આ યાત્રા આજથી જ શરૂ થઈ છે. જ્યારે મુસાફરો ચઢાણ કરે છે, ત્યારે ઘોડા અને ખચ્ચરની જરૂર પડશે.’ અહીં ગંગોત્રીમાં મળેલા કૈલાશ ચંદ્ર મારુ મધ્યપ્રદેશના ધાર જિલ્લામાંથી આવ્યા છે. તે કહે છે, ‘ઘણી અફવાઓ છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થશે. ચારધામ આવતા લોકોએ કોઈ મુશ્કેલીમાં ન પડવું જોઈએ, પરંતુ એવું કંઈ નથી. અહીં જે કોઈ આવશે તેને એક નવો અનુભવ મળશે.’ મંદિરમાં QRT ટીમ સતર્ક, બહારના લોકોની ચકાસણી ચાલુ
ફરજ પર તૈનાત યમુનોત્રી સીઓ સુશીલ રાવત કહે છે, ‘ચારધામ યાત્રા માટે અહીં સુરક્ષા વ્યવસ્થા કડક છે. બહારના લોકોની ચકાસણી સતત કરવામાં આવી રહી છે. મંદિરમાં QRT ટીમ (ક્વિક રિએક્શન ટીમ) તૈનાત છે. અહીં વિવિધ સ્થળોએ ફોર્સ તૈનાત કરવામાં આવી છે. બધાને એલર્ટ કરવામાં આવ્યા છે. જો કોઈ શંકાના કિસ્સામાં અમને તાત્કાલિક માહિતી મળશે તો કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.’ બહારથી આવતા અને અહીં સેવાઓ પૂરી પાડતા વિક્રેતાઓની ઓળખ નક્કી કરવા માટે કઈ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે? આ અંગે તેઓ કહે છે, ‘ખચ્ચર માલિકોની તપાસ પણ કરવામાં આવી રહી છે. તેમની તપાસ અને નોંધણી નીચે આપેલ જાનકી ચટ્ટી પરથી કરવામાં આવે છે.’ ચારધામ યાત્રાનું પ્રથમ પગથિયું માનવામાં આવે છે યમુનોત્રી ધામને
યમુના ધામના મંદિરને ફૂલો અને રોશનીથી શણગારવામાં આવ્યું હતું. ભક્તોએ સૂર્યકુંડના ગરમ પાણીમાં સ્નાન કર્યું અને માતા યમુનાની પૂજા કરી. છેલ્લા 50 વર્ષથી યમુનોત્રી ધામમાં પૂજા કરી રહેલા મુખ્ય પૂજારી કહે છે, ‘માતા યમુના શિયાળાની ઋતુમાં છ મહિના તેમના માતૃઘર ખારસાલી ગામમાં રહે છે. આ પછી, અક્ષય તૃતીયાના દિવસે તે ઉત્તરકાશીમાં તેમના નિવાસસ્થાન પહોંચે છે. કપાટ ખુલતાની સાથે જ ચારધામ યાત્રા ઔપચારિક રીતે શરૂ થાય છે.’ ‘યમુનોત્રી ધામને ચારધામ યાત્રાનું પ્રથમ પગથિયું માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે યમરાજે તેમની બહેન યમુનાને 22 વચનો આપ્યા હતા. તેમાંની એક કહેવત એ છે કે જે કોઈ પણ વ્યક્તિ યમુનોત્રી ધામની મુલાકાત લે છે અને દર્શન કરે છે, તેમને યમલોકમાંથી મુક્તિ મળે છે. તે સૂર્યલોક પ્રાપ્ત કરે છે.’ યમુનોત્રી કેવી રીતે પહોંચવું…
દેહરાદૂનથી યમુનોત્રી સુધીની મુસાફરી 6 કલાકની
અમે સવારે 10 વાગ્યે દેહરાદૂનથી મસૂરી થઈને યમુનોત્રી જવા રવાના થયા. વચ્ચે સારા રસ્તાઓ અને સુંદર ખીણોએ અમારી સફરને યાદગાર બનાવી દીધી. અમે લગભગ 4 કલાકમાં બારકોટ પહોંચી ગયા. યમુનોત્રી આવતા યાત્રાળુઓ ફક્ત બારકોટમાં જ રાત્રિ રોકાણ કરે છે. પછી બીજા દિવસે સવારે ધામ જવા નીકળે છે. બારકોટથી યમુનોત્રીનું અંતર 50 કિલોમીટર છે. ઉત્તરાખંડ સરકારે ચારધામોને પાકા રસ્તાથી જોડવા માટે ઓલ વેધર રોડ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો છે. આના દ્વારા હવે ભક્તોને યમુનોત્રી સહિત ચારધામ સુધી પહોંચવામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડશે નહીં. અમે દહેરાદૂનથી 6 કલાકમાં પર્વતીય રસ્તાઓ પર જાનકી ચટ્ટી પહોંચ્યા. યમુનોત્રી ધામમાં આવતા વાહનો સીધા જાનકી ચટ્ટી સુધી આવે છે. અહીંથી 5 કિમી પગપાળા ચઢીને ધામ સુધી પહોંચી શકાય છે. જાનકી ચટ્ટીથી યમુનોત્રી ધામ સુધીનો ટ્રેક ટૂંકો છે પણ મુશ્કેલ છે. કેટલીક જગ્યાએ ચઢાણ ખૂબ જ ઊંચું છે, જેના કારણે પ્રવાસીઓ થાકી જાય છે. રસ્તામાં વિવિધ સ્થળોએ પાણી અને ખાદ્ય પદાર્થો વેચતી દુકાનો છે. અહીં બધું મોંઘું છે, જે ઊંચાઈને ધ્યાનમાં રાખીને વાજબી લાગે છે. યમુનોત્રી ટ્રેક ચારે બાજુથી બંદરપંચ પર્વતમાળાથી ઘેરાયેલો છે. ધામ તરફ ચાલતી વખતે હિમાલયના બરફીલા શિખરો અને રસ્તામાં ઘણા ધોધ આવે છે. યમુનોત્રીનું ઉદ્ગમ સ્થાન કાલિંદી પર્વત છે. યમુનોત્રીના રસ્તે ઝળહળતા પર્વતો દેખાયા
ઉત્તરકાશી તરફની યાત્રા દરમિયાન જંગલમાં આગ જોવા મળી. પર્વતોમાં ફૂંકાતા ભારે પવન અને વધતી ગરમીને કારણે જંગલમાં આગ લાગવાની ઘટનાઓ સતત વધી રહી છે. ચારધામ યાત્રા રૂટ પર કમ્પતી, બારકોટ અને નૌગાંવ નજીક જંગલમાં આગ લાગવાની ઘટનાઓ ઝડપથી વધી રહી છે.
ઉત્તરાખંડ સરકારે ચારધામ યાત્રાળુઓ માટે હેલ્પલાઇન નંબરો જારી કર્યા છે, જેથી જો તેઓ તેમની યાત્રા દરમિયાન જંગલમાં આગ જુએ તો તેઓ તાત્કાલિક વન વિભાગને ફોન કરી શકે. આવી સ્થિતિમાં, પર્વતોને મોટા નુકસાનથી બચાવી શકાય છે. મુળબા ગામેથી ઉત્સવની પાલખી ગંગોત્રી ધામ પહોંચી
ગંગોત્રી ધામના કપાટ ખુલતા પહેલા માતા ગંગાનું શિતકાલીન નિવાસસ્થાન પ્રવાસ ભૈરો ખીણના મુખાબા ગામથી તેમની ઉત્સવ પાલખી નીકળી હતી. સવારે 10 વાગ્યે બધી વિધિઓ સાથે પાલખી ગંગોત્રી ધામ પહોંચી. પછી પૂજા પછી, મંદિરના કપાટ ખોલવામાં આવ્યા. આ પછી, અન્ય દેવી-દેવતાઓની પાલખીઓને મંદિર પરિસરમાં લઈ જવામાં આવી. કપાટ ખુલતા પહેલા જ મંદિરની બહાર ભક્તોની મોટી ભીડ એકઠી થઈ ગઈ હતી. અમે ખાનગી ટેક્સી દ્વારા ગંગોત્રી પહોંચ્યા. અહીં પહોંચવા માટે 2 રસ્તા છે. હરિદ્વારથી ઉત્તરકાશી થઈને ગંગોત્રી પહોંચે છે. બીજો માર્ગ દહેરાદૂન, મસૂરીના માર્ગે ગંગોત્રી પહોંચે છે. દહેરાદૂનથી ગંગોત્રીનો રસ્તો લેવો વધુ સારું છે. આ દ્વારા, 240 કિમીની મુસાફરીમાં ધામ પહોંચવામાં લગભગ 8 કલાક લાગ્યા. વાહન તમને સીધા મંદિર લઈ જશે. ચારધામ યાત્રાના પ્રથમ દિવસે 13 હજાર શ્રદ્ધાળુઓ યમુનોત્રી-ગંગોત્રી ધામ પહોંચ્યા
ચારધામ યાત્રાના પહેલા દિવસે લગભગ 13 હજાર લોકો યમુનોત્રી અને ગંગોત્રી ધામમાં દર્શન માટે પહોંચ્યા હતા. ઉત્તરાખંડ સરકારની નોંધણી પ્રક્રિયાને કારણે, મર્યાદિત સંખ્યામાં લોકો બંને ધામોમાં પહોંચ્યા. આ કારણે, કોઈને દર્શન કરવામાં બહુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો નહીં. ચારધામ યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા, તમારે registrationandtouristcare.uk.gov.in પર નોંધણી કરાવવી આવશ્યક છે. જે મુસાફરો ઓનલાઈન નોંધણી કરાવી શકતા નથી, તેમના માટે ઉત્તરાખંડ સરકારે ઓફલાઈન નોંધણી પણ શરૂ કરી છે. હરિદ્વાર, દેહરાદૂન, ઋષિકેશ, ચમોલી, રુદ્રપ્રયાગ અને ઉત્તરકાશી જિલ્લામાં 50થી વધુ નોંધણી કેન્દ્રો સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. તમે તમારી મુસાફરી શરૂ કરતા પહેલા અહીં નોંધણી કરાવી શકો છો. ઑફલાઇન નોંધણી પછી, તમારો મોબાઇલ નંબર પેસેન્જર ટ્રેકિંગ સિસ્ટમમાં નોંધાયેલ હશે. આનાથી કટોકટીના સમયે યાત્રાળુઓનું ટ્રેકિંગ શક્ય બનશે. નોંધણી સમયે, તમારે તમારી મેડિકલ હિસ્ટ્રીની વિગતો પણ આપવી પડશે. કેદારનાથ 2 મેના રોજ ખુલશે, બદ્રીનાથ 4 મેના રોજ ખુલશે
ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગોમાંથી એક કેદારનાથ ધામના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ખુલશે. કેદારનાથ પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વાર અને ઋષિકેશથી સીધી બસો લઈ શકે છે. બસો ફક્ત સોનપ્રયાગ સુધી જ જાય છે. ભાડું 600 થી 700 રૂપિયા છે. અહીંથી તમારે 8 કિલોમીટર દૂર ગૌરીકુંડ આવવું પડશે. ગૌરીકુંડમાં રહેવા અને ખાવાની સુવિધા છે. અહીંથી કેદારનાથ ધામ સુધીનો મુશ્કેલ 20 કિમીનો રસ્તો શરૂ થાય છે. કેદારનાથ-બદ્રી મંદિર સમિતિના જણાવ્યા અનુસાર, કેદારનાથ મંદિરના કપાટ 2 મેના રોજ ખુલશે, પરંતુ ભગવાનની પંચમુખી પાલખી યાત્રા 28 એપ્રિલથી જ શરૂ થશે. પાલખી યાત્રા ઉખીમઠના ઓમકારેશ્વર મંદિરથી શરૂ થશે. આ યાત્રા તે જ દિવસે ગુપ્તકાશીના વિશ્વનાથ મંદિર પહોંચશે અને ત્યાં રાત્રિ રોકાણ કરશે. બીજા દિવસે 29 એપ્રિલે સવારે, પાલખી યાત્રા ગુપ્તકાશીથી ફાટા પહોંચશે અને 30 એપ્રિલે તે ફાટાથી ગૌરીકુંડ પહોંચશે. 1 મેના રોજ, યાત્રા ગૌરીકુંડથી જંગલચટ્ટી, ભીમ્બલી, રામબાડા અને રુદ્ર પોઈન્ટ થઈને કેદારનાથ ધામ પહોંચશે. કેદારનાથ ધામના કપાટ 2 મેના રોજ સવારે 7 વાગ્યે ભક્તો માટે ખોલવામાં આવશે. જો જૂનથી ઓગસ્ટ દરમિયાન હવામાન સારું રહેશે, તો આ વખતે 25 લાખથી વધુ લોકો કેદારનાથ ધામ પહોંચે તેવી અપેક્ષા છે. બદ્રીનાથ ચારધામ યાત્રાનું અંતિમ તીર્થસ્થાન
યમુનોત્રી, ગંગોત્રી અને કેદારનાથના કપાટ ખુલ્યા પછી આખરે બદ્રીનાથ ધામનો વારો આવે છે. બદ્રીનાથ જવાનો રસ્તો જોશીમઠમાંથી પસાર થાય છે અને કેદારનાથથી પાછા ફર્યા પછી જોશીમઠમાં પણ રહી શકાય છે. બદ્રીનાથ ધામ ચીન સરહદથી માત્ર 3-4 કિમી દૂર છે. ભારતનું છેલ્લું ગામ માના અહીંથી નજીકમાં છે. ચારધામ યાત્રા પૂર્ણ કર્યા પછી તમે માના ગામની મુલાકાત પણ લઈ શકો છો. બદ્રીનાથ ધામના કપાટ 4 મેના રોજ સવારે 6 વાગ્યે ખુલશે. અહીં પહોંચવા માટે ચારધામના યાત્રાળુઓ હરિદ્વારથી સીધા બસ દ્વારા જોશીમઠ જઈ શકે છે. ભાડું 800 થી 900 રૂપિયા છે. બદ્રીનાથ ધામ જોશીમઠથી 40 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. બદ્રીનાથ ધામ માટે હેલિકોપ્ટરની સુવિધા પણ છે. આ કેદારનાથ-બદ્રી ટૂર પેકેજમાં શામેલ છે, જેનો ભાવ 1 લાખ 31 હજાર રૂપિયા છે. ચારધામ યાત્રા અને ધામોના લાઈવ દર્શન સંબંધિત દરેક અપડેટ માટે દિવ્ય ભાસ્કર એપ સાથે જોડાયેલા રહો
