‘આ બોર્ડ હટાવો અને તમારું નામ લખો.’ આ હિન્દુ-મુસ્લિમનો મુદ્દો નથી. આપણે જાણવું જોઈએ કે આપણો દુકાનદાર કયા ધર્મનો છે. ઘણા સમયથી સમાચાર આવી રહ્યા છે, બ્રેડમાં થૂંકવું, રસમાં થૂંકવું. આપણે જાણવું જોઈએ કે આપણે જે વસ્તુઓ ખરીદીએ છીએ અને ભગવાનને અર્પણ કરીએ છીએ તે કોણ વેચી રહ્યું છે. ભલે તે સંપૂર્ણપણે શુદ્ધ હોય કે ન હોય. ભાજપ યુવા મોરચાના મંત્રી વિપિન પાંડે હલ્દવાનીમાં એક દુકાનથી બીજી દુકાને જઈને દુકાનદારોને તેમની ઓળખ જાહેર કરવા કહી રહ્યા છે. આવું કરનાર તે એકલા નથી. ઉત્તરાખંડમાં વિવિધ સ્થળોએ ઘણા હિન્દુ નેતાઓ આવા અભિયાન ચલાવી રહ્યા છે. જોકે, આ અંગે કોઈ વહીવટી આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો નથી. દુકાનદારો કહે છે કે આ બધું પહેલગામ હુમલા પછી શરૂ થયું હતું. હિન્દુ સંગઠનો QR કોડ સ્કેન કરીને દુકાનદારોની ધાર્મિક ઓળખ ઓળખી રહ્યા છે. આ પછી, તેઓ દુકાનનું નામ બદલવા અને બોર્ડ પર પોતાની ઓળખ લખવા માટે દબાણ કરી રહ્યા છે. આ બધા પછી, કેટલાક દુકાનદારોએ તેમના બોર્ડ હટાવી દીધા છે અથવા કેટલાકે તેમની દુકાનો બંધ કરી દીધી છે. આ બધા પાછળ હિન્દુ નેતાઓ કહે છે કે જ્યારે આપણા લોકોને તેમનો ધર્મ પૂછીને સરહદ પર ગોળી મારી દેવામાં આવી રહી છે, તો પછી તેઓ આપણા ભગવાનના નામે દુકાન કેમ ચલાવી રહ્યા છે. અમને કોઈની દુકાન સાથે કોઈ સમસ્યા નથી. અમને ફક્ત ઓળખ છુપાવવામાં જ સમસ્યા છે. તમે તમારું નામ અને ઓળખ છુપાવીને વ્યવસાય કરી શકતા નથી. આ બધા પછી, ભાસ્કરની ટીમ હલ્દવાનીના વાતાવરણને સમજવા માટે મેદાન પર પહોંચી. અહીં અમે દુકાનદારો અને સામાન્ય લોકો સાથે વાત કરી. QR કોડ સ્કેન કર્યો, પછી પોસ્ટ કરી- દુકાનનું નામ બદલો
સૌ પ્રથમ અમે કાઠગોદામના એક બજારમાં પહોંચ્યા. અહીં 50 વર્ષ જૂની સાઈ મીઠાઈની દુકાન છે. તે અહમદ નબી દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. તેમના પિતા, જે એ જ દુકાન પર બેસે છે, છેલ્લા 50 વર્ષથી કમળાની મફત દવા આપી રહ્યા છે. દેશના દરેક ભાગમાંથી લોકો તેમની પાસેથી દવા લેવા આવે છે. જ્યારે અમે દુકાન પર પહોંચ્યા, ત્યારે અમને અહીં દિલીપ પાંડે મળ્યા. તે કમળાની દવા લેવા આવ્યા હતા. દિલીપ કહે છે, ‘હું અહીં દવા લેવા આવ્યો છું.’ જ્યારે અમે તેમને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો, ‘મને તેમના ધર્મ વિશે કોઈ ફરક પડતો નથી.’ મારા માટે એટલું પૂરતું છે કે તે મારી મફત સારવાર કરી રહ્યા છે. આ પછી અમે દુકાનના માલિક અહેમદ નબીને મળ્યા. તેણે 5 મેના રોજ દુકાનમાં શું બન્યું તે વિશે જણાવ્યું. તે કહે છે, ‘તે દિવસે બે લોકો દુકાનમાં આવ્યા હતા. અમે આ પહેલા પણ જોયું હતું. તેમણે અમારી પાસેથી કોઈ માલ ખરીદ્યો નહીં. દુકાનનો QR કોડ સ્કેન કર્યો અને કહીને ચાલ્યા ગયો કે ઇન્ટરનેટ કામ કરતું નથી. ‘તેના ગયાના થોડા સમય પછી, અમારા મિત્રએ સોશિયલ મીડિયા પર એક પોસ્ટ જોઈ. તેના પર અમારી દુકાન વિશે લખ્યું હતું કે અમારી પાસે સાંજ સુધીનો સમય છે. ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ના નામમાંથી ‘સાઈ’ શબ્દ કાઢી નાખો. તેના બદલે, દુકાનનું મુસ્લિમ નામ રાખીએ જેથી અમારી ઓળખ થઈ શકે. આ પોસ્ટમાં લોકોને સાંજે 4 વાગ્યે દુકાનની બહાર મીટિંગ માટે ભેગા થવાની અપીલ પણ કરવામાં આવી હતી. આ વાંચ્યા પછી, મેં પોલીસ વહીવટીતંત્ર પાસે જઈને ફરિયાદ નોંધાવવાનું વિચાર્યું. હું જવાનો જ હતો કે કાઠગોદામ પોલીસ સ્ટેશનના SHO દુકાન પર આવ્યા. તેણે દુકાનનું લાઇસન્સ માંગ્યું. અમે નવા અને જૂના બંને લાઇસન્સ બતાવ્યા. અમારી દુકાનનું નામ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ બંને પર લખેલું હતું. અમે તેમને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન તરફથી મળતી સ્લિપ પણ બતાવી. અબ્બુ ‘સાઈ’ના ભક્ત છે, તેથી દુકાનનું નામ
દુકાનનું નામ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ રાખવા અંગે અહેમદ નબી કહે છે, ‘અમારી દુકાન છેલ્લા 50 વર્ષથી આ જ નામથી ચાલી રહી છે.’ મારા અબ્બુ સાઈ બાબા (ભગવાન)માં માને છે. તેથી જ અમે અમારી દુકાનનું નામ સાઈ સ્વીટ્સ રાખ્યું છે. દરેક ધર્મના લોકો સાંઈ બાબાનો આદર કરે છે. ‘મારા અબ્બુ પણ આ દુકાન પર બેસે છે.’ તે કમળાની સારવાર આયુર્વેદિક સારવારથી કરે છે. આ માટે તેઓ કોઈની પાસેથી પૈસા લેતા નથી. પ્રેમપાલ છેલ્લા 5 વર્ષથી મારી દુકાનમાં કામ કરે છે. તે હિન્દુ છે, પણ તેને ક્યારેય કોઈ ભેદભાવનો અનુભવ થયો નથી. મેં સોશિયલ મીડિયા પર વિપિન પાંડેની પોસ્ટ જોઈ છે. તેમનું કામ હિન્દુઓ અને મુસ્લિમો વચ્ચે તિરાડ પાડવાનું છે. આ બજારમાં HM હોટેલ પણ આવેલી છે, વિપિન પાંડે અને તેમની ટીમ અહીં પહોંચી હતી. આ હોટેલ ઇર્શાદ અલી દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. જ્યારે અમે અહીં પહોંચ્યા ત્યારે દુકાનનું બોર્ડ હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું. લોકોએ જણાવ્યું કે 6 મેના રોજ હોટલનું બોર્ડ હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, ઇર્શાદ અલી હોટલ બંધ કરીને ચાલ્યા ગયા. ત્યારથી આ દુકાન ખુલી નથી. ‘હિન્દુઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી ગોળી મારી દેવામાં આવી, હિન્દુ ફેરિયાઓએ ભગવો ધ્વજ ફરકાવવો જોઈએ’
28 એપ્રિલે વિપિન પાંડેએ હલ્દવાનીના મેયર ગજરાજ બિષ્ટને એક મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યું હતું. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે- ‘મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન વિસ્તારમાં, ફળ વિક્રેતાઓ અને ગાડી ચલાવનારાઓ નોંધણી કરાવવા છતાં પોતાના નામ લખતા નથી. તેઓ પોતાના નામ છુપાવીને અથવા હિન્દુઓના નામે ધંધો કરે છે. આવા લોકો સામે યોગ્ય કાર્યવાહી થવી જોઈએ. દુકાનદારોનો આરોપ છે કે ત્યારથી વિપિન પાંડે અને તેમના લોકો હલ્દવાનીમાં મુસ્લિમ દુકાનદારોના બહિષ્કાર અને કથિત જમીન જેહાદ વિરુદ્ધ ઝુંબેશ ચલાવી રહ્યા છે. તેઓ હિન્દુ લારી પાસે જઈ રહ્યા છે અને તેમના પર ભગવા ધ્વજ લગાવી રહ્યા છે જેથી હિન્દુ દુકાનદારોને ઓળખી શકાય. વિપિન અને તેની ટીમ કહી રહ્યા છે કે, ‘આપણા લોકોને તેમનો ધર્મ પૂછ્યા પછી સરહદ પર ગોળી મારી દેવામાં આવી રહી છે.’ લારી પર તમારું નામ લખો અથવા લખો કે તમે એક હિન્દુ દુકાનદાર છો. કપાળ પર તિલક લગાવો. તે લોકો (મુસ્લિમો) પોતાના નામ નથી લખી રહ્યા પણ આપણે આપણા નામ લખવા જોઈએ. જો આપણને ખબર પડશે, તો આપણે હિન્દુ દુકાનદાર પાસેથી ફળો ખરીદીશું. રવિ સ્ટેશન રોડ પર ફળોનો સ્ટોલ લગાવે છે. તે કહે છે, ‘નામ લખવું જરૂરી છે જેથી હિન્દુ વ્યક્તિ નક્કી કરી શકે કે તેણે કોની પાસેથી માલ ખરીદવો છે.’ વિપિન પાંડે આવ્યા હતા. તેઓ લોકોને લારી પર ધ્વજ લગાવવાનું કહી રહ્યા હતા જેથી જાણી શકાય કે દુકાન કોઈ હિન્દુની છે કે નહીં. આમાં કંઈ ખોટું નથી. આ તો થવું જ જોઈએ. તેની બાજુમાં ઉભેલા મહેન્દ્રની પણ ફળોની દુકાન છે. “મને લાગે છે કે દરેક વ્યક્તિને ઓળખવી જોઈએ,” તે કહે છે. હું કહું છું કે ફક્ત નામ જ નહીં પણ સરનામું પણ લખવું જોઈએ જેથી તે વ્યક્તિ ક્યાં રહે છે તે જાણી શકાય. ‘બહારના લોકોને ઓળખવા માટે ચકાસણી જરૂરી છે’
4 મેના રોજ, નૈનિતાલ વહીવટીતંત્રે બહારથી આવતા લોકોની ચકાસણી માટે એક ફોર્મ બહાર પાડ્યું. આમાં દુકાનદારો, ફેરિયાઓ અને ભાડૂઆતોનો ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યો છે. આમાં સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેનારા લોકોની વિગતો પણ માંગવામાં આવી છે. અંતે લખ્યું છે, ‘શંકાસ્પદ અને તેના પરિવારના સભ્યોના ફિંગર પ્રિન્ટ.’ આ ચકાસણી અંગે વિપિન પાંડેનો એક વીડિયો સંદેશ વાયરલ થયો છે જેમાં તે દાવો કરે છે કે, ‘પોલીસ કમલવાગજા, બુરહાની, વનભૂમિપુરામાં ચકાસણી અભિયાન ચલાવી રહી છે, પરંતુ કેટલાક લોકો આ ફોર્મ ભરવાથી ડરી રહ્યા છે. કમલવાગંજમાં, ઝુંબેશ દરમિયાન હિન્દુ દુકાનદારો દુકાનોમાં હાજર હતા પરંતુ મુસ્લિમ દુકાનદારો હાજર નહોતા. તેણે દુકાન પણ ખોલી ન હતી. આવી સ્થિતિમાં, આપણે કેવી રીતે જાણીશું કે તે લોકો સાચા છે કે ખોટા. આ સમાજને અરીસો બતાવી રહ્યું છે. તે લોકો (મુસ્લિમો) ચકાસણીથી ડરે છે. તે પોતાની દુકાન છોડીને ભાગી રહ્યો છે. તે લોકો ભંગારના વ્યવસાયમાં કામ કરે છે. તેઓ ગંદકી ફેલાવે છે. આ દાવાઓની ચકાસણી કરવા માટે અમે કમલાવગજાનો સંપર્ક કર્યો. મહેબૂબ અલી અહીં વાળંદની દુકાન ચલાવે છે. તે કહે છે, ‘આ બધું જૂઠું છે.’ અમે દરરોજ દુકાન ખોલી રહ્યા છીએ. હું અને મારા પિતા અઠવાડિયાના સાતેય દિવસ અહીં કામ કરીએ છીએ. અમારી પાસે ચકાસણીની એક નકલ પણ છે. પોલીસ વેરિફિકેશન પણ થાય છે. કોઈપણ આવીને તપાસ કરી શકે છે. અલ્લાહના નામ પર કામ કરો, ભગવાનના નામ પર નહીં
આ બધા અભિયાનો અને વિકાસ વચ્ચે, 7 મેના રોજ નૈનિતાલમાં એક હિન્દુ મહાપંચાયત યોજાઈ હતી, જેમાં વિપિન પાંડેએ પણ હાજરી આપી હતી. અહીં અમે વિપિન પાંડે સાથે વાત કરી. તેઓ કહે છે, ‘તમારે તમારા અલ્લાહના નામે કામ કરવું જોઈએ.’ અમને તેમાં કોઈ સમસ્યા નથી. તમે સાંઈ અને વિષ્ણુના નામે કેમ કામ કરી રહ્યા છો? જો તમને અમારા ધર્મથી કોઈ વાંધો નથી તો પછી અમારા હિન્દુ ભાઈઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી કેમ મારી નાખવામાં આવી રહ્યા છે? અમને તેમના (મુસ્લિમો) રોજગાર સાથે કોઈ સમસ્યા નથી. અમારા મેયર સાહેબ પણ કહે છે કે નામ બતાવ્યા પછી ખુલ્લા મનથી કામ કરવું જોઈએ. ‘મને કોલેજના છોકરાઓ તરફથી ત્રણ વખત ફરિયાદો મળી.’ તેણે કહ્યું કે તેણે HM હોટેલમાંથી બિરયાની ખાધી. ત્યાં લખેલું નામ બબલુ હતું અને માલિક ઇર્શાદ હતો. જ્યારે હું ત્યાં ગયો, ત્યારે મેં પણ એવું જ જોયું. HMનો અર્થ કંઈ પણ થઈ શકે છે. HMનો અર્થ હિન્દુ-મુસ્લિમ પણ થઈ શકે છે. તે ખોટો શબ્દ પણ હોઈ શકે છે. ‘તમે ઇર્શાદ બિરયાનીવાળા પણ લખી શક્યા હોત.’ તો મને કોઈ સમસ્યા ન થઈ હોત. હું કોઈને ત્યાં જતા રોકી રહ્યો નથી. આ રીતે કામ કરો કે મારું નામ અરશદ છે અને હું તમને બિરયાની ખવડાવી રહ્યો છું. તે પછી, તે બીજી વ્યક્તિ પર નિર્ભર કરે છે કે તે તેની બિરયાની ખાવા માંગે છે કે નહીં. હલ્દવાનીમાં ઘણી જગ્યાએ દિલ્હી જ્યુસ કોર્નર્સ ચાલી રહ્યા છે, પરંતુ કોઈને ખબર નથી કે તેમને કોણ ચલાવી રહ્યું છે? ‘અમે બાગેશ્વરમાં અમારા મેળા દરમિયાન મુસ્લિમોને આમંત્રણ આપ્યું હતું. તે ત્યાં કામ કરતો હતો, પણ ત્યાંના ખોરાકમાં થૂંકતો હતો. આનો એક વીડિયો પણ છે. એટલા માટે અમને તેમની સાથે સમસ્યા હતી. જો તેમનો ધર્મ ખોટું કરે તો આપણે કાળજી લેવી પડશે. તમે અમારી સાથે જેહાદ કરો છો. તેઓ આપણી બહેનો અને દીકરીઓ પર બળાત્કાર કરે છે. એટલા માટે આપણે તેના વિશે વિચારવાની જરૂર છે. જ્યારે વિપિનને મુસ્લિમ દુકાનદારો દ્વારા ચકાસણી અંગે ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નો વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘5 મેના રોજ સવારે 10 વાગ્યે, કઠગરિયાથી કમલવાગજા અને ભગવાનપુર બ્લોકથી ગુરુકુળ સ્કૂલ સુધી ચકાસણી ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી હતી.’ તમે તે વિસ્તારમાં જાઓ અને તપાસ કરો કે તે દિવસે એક પણ મુસ્લિમ દુકાનદારની દુકાન ખુલ્લી છે કે નહીં, તો હું તમે જે કહો તે કરીશ. બધા મુસ્લિમ દુકાનદારો પોતાની દુકાનો બંધ કરીને ભાગી ગયા. આપણા હિન્દુ ભાઈઓ ભાગી ગયા નહીં. ‘આપણે કહીએ છીએ કે દાળમાં કંઈ કાળું નથી;’ આખી દાળ કાળી છે. જો તમે તમારું કામ પ્રામાણિકપણે કરી રહ્યા હોત, જો તમે બધું ચકાસી રહ્યા હોત, તો તમારે ભાગવાની જરૂર ન પડી હોત. અમે રોજગારનો ઇનકાર નથી કરી રહ્યા. અમે તે લોકોને ખોટા કામ કરતા અટકાવી રહ્યા છીએ. મુસ્લિમ દુકાનદારોની ઓળખ કરવા અંગે, વિપિન અમને કહે છે, ‘મને એક મહિલા તરફથી ફરિયાદ મળી. તેણે ફોન કરીને જાણ કરી કે કાઠગોદામમાં એક મુસ્લિમ માણસ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ નામની દુકાન ચલાવી રહ્યો છે. હું ચિંતન મહાસભામાં ભાગ લેવા નૈનિતાલ જઈ રહ્યો હતો. હું અને મારો એક મિત્ર તે દુકાને પહોંચ્યા. અમે તેમનો QR કોડ સ્કેન કરવાનું કહ્યું કે તરત જ તેમણે ના પાડી દીધી. ‘હું ફરીથી એ જ વાત કહીશ.’ તમારે તમારા અલ્લાહના નામે કામ કરવું જોઈએ. અમે ના પાડી રહ્યા નથી, પણ તમારે સાંઈ કે અમારા ભગવાનના નામે ધંધો ન કરવો જોઈએ. જો તમને અમારા ધર્મથી કોઈ વાંધો નથી, તો પછી અમારા નિર્દોષ લોકોને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી કેમ મારી નાખવામાં આવી રહ્યા છે.
’આ બોર્ડ હટાવો અને તમારું નામ લખો.’ આ હિન્દુ-મુસ્લિમનો મુદ્દો નથી. આપણે જાણવું જોઈએ કે આપણો દુકાનદાર કયા ધર્મનો છે. ઘણા સમયથી સમાચાર આવી રહ્યા છે, બ્રેડમાં થૂંકવું, રસમાં થૂંકવું. આપણે જાણવું જોઈએ કે આપણે જે વસ્તુઓ ખરીદીએ છીએ અને ભગવાનને અર્પણ કરીએ છીએ તે કોણ વેચી રહ્યું છે. ભલે તે સંપૂર્ણપણે શુદ્ધ હોય કે ન હોય. ભાજપ યુવા મોરચાના મંત્રી વિપિન પાંડે હલ્દવાનીમાં એક દુકાનથી બીજી દુકાને જઈને દુકાનદારોને તેમની ઓળખ જાહેર કરવા કહી રહ્યા છે. આવું કરનાર તે એકલા નથી. ઉત્તરાખંડમાં વિવિધ સ્થળોએ ઘણા હિન્દુ નેતાઓ આવા અભિયાન ચલાવી રહ્યા છે. જોકે, આ અંગે કોઈ વહીવટી આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો નથી. દુકાનદારો કહે છે કે આ બધું પહેલગામ હુમલા પછી શરૂ થયું હતું. હિન્દુ સંગઠનો QR કોડ સ્કેન કરીને દુકાનદારોની ધાર્મિક ઓળખ ઓળખી રહ્યા છે. આ પછી, તેઓ દુકાનનું નામ બદલવા અને બોર્ડ પર પોતાની ઓળખ લખવા માટે દબાણ કરી રહ્યા છે. આ બધા પછી, કેટલાક દુકાનદારોએ તેમના બોર્ડ હટાવી દીધા છે અથવા કેટલાકે તેમની દુકાનો બંધ કરી દીધી છે. આ બધા પાછળ હિન્દુ નેતાઓ કહે છે કે જ્યારે આપણા લોકોને તેમનો ધર્મ પૂછીને સરહદ પર ગોળી મારી દેવામાં આવી રહી છે, તો પછી તેઓ આપણા ભગવાનના નામે દુકાન કેમ ચલાવી રહ્યા છે. અમને કોઈની દુકાન સાથે કોઈ સમસ્યા નથી. અમને ફક્ત ઓળખ છુપાવવામાં જ સમસ્યા છે. તમે તમારું નામ અને ઓળખ છુપાવીને વ્યવસાય કરી શકતા નથી. આ બધા પછી, ભાસ્કરની ટીમ હલ્દવાનીના વાતાવરણને સમજવા માટે મેદાન પર પહોંચી. અહીં અમે દુકાનદારો અને સામાન્ય લોકો સાથે વાત કરી. QR કોડ સ્કેન કર્યો, પછી પોસ્ટ કરી- દુકાનનું નામ બદલો
સૌ પ્રથમ અમે કાઠગોદામના એક બજારમાં પહોંચ્યા. અહીં 50 વર્ષ જૂની સાઈ મીઠાઈની દુકાન છે. તે અહમદ નબી દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. તેમના પિતા, જે એ જ દુકાન પર બેસે છે, છેલ્લા 50 વર્ષથી કમળાની મફત દવા આપી રહ્યા છે. દેશના દરેક ભાગમાંથી લોકો તેમની પાસેથી દવા લેવા આવે છે. જ્યારે અમે દુકાન પર પહોંચ્યા, ત્યારે અમને અહીં દિલીપ પાંડે મળ્યા. તે કમળાની દવા લેવા આવ્યા હતા. દિલીપ કહે છે, ‘હું અહીં દવા લેવા આવ્યો છું.’ જ્યારે અમે તેમને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો, ‘મને તેમના ધર્મ વિશે કોઈ ફરક પડતો નથી.’ મારા માટે એટલું પૂરતું છે કે તે મારી મફત સારવાર કરી રહ્યા છે. આ પછી અમે દુકાનના માલિક અહેમદ નબીને મળ્યા. તેણે 5 મેના રોજ દુકાનમાં શું બન્યું તે વિશે જણાવ્યું. તે કહે છે, ‘તે દિવસે બે લોકો દુકાનમાં આવ્યા હતા. અમે આ પહેલા પણ જોયું હતું. તેમણે અમારી પાસેથી કોઈ માલ ખરીદ્યો નહીં. દુકાનનો QR કોડ સ્કેન કર્યો અને કહીને ચાલ્યા ગયો કે ઇન્ટરનેટ કામ કરતું નથી. ‘તેના ગયાના થોડા સમય પછી, અમારા મિત્રએ સોશિયલ મીડિયા પર એક પોસ્ટ જોઈ. તેના પર અમારી દુકાન વિશે લખ્યું હતું કે અમારી પાસે સાંજ સુધીનો સમય છે. ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ના નામમાંથી ‘સાઈ’ શબ્દ કાઢી નાખો. તેના બદલે, દુકાનનું મુસ્લિમ નામ રાખીએ જેથી અમારી ઓળખ થઈ શકે. આ પોસ્ટમાં લોકોને સાંજે 4 વાગ્યે દુકાનની બહાર મીટિંગ માટે ભેગા થવાની અપીલ પણ કરવામાં આવી હતી. આ વાંચ્યા પછી, મેં પોલીસ વહીવટીતંત્ર પાસે જઈને ફરિયાદ નોંધાવવાનું વિચાર્યું. હું જવાનો જ હતો કે કાઠગોદામ પોલીસ સ્ટેશનના SHO દુકાન પર આવ્યા. તેણે દુકાનનું લાઇસન્સ માંગ્યું. અમે નવા અને જૂના બંને લાઇસન્સ બતાવ્યા. અમારી દુકાનનું નામ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ બંને પર લખેલું હતું. અમે તેમને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન તરફથી મળતી સ્લિપ પણ બતાવી. અબ્બુ ‘સાઈ’ના ભક્ત છે, તેથી દુકાનનું નામ
દુકાનનું નામ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ રાખવા અંગે અહેમદ નબી કહે છે, ‘અમારી દુકાન છેલ્લા 50 વર્ષથી આ જ નામથી ચાલી રહી છે.’ મારા અબ્બુ સાઈ બાબા (ભગવાન)માં માને છે. તેથી જ અમે અમારી દુકાનનું નામ સાઈ સ્વીટ્સ રાખ્યું છે. દરેક ધર્મના લોકો સાંઈ બાબાનો આદર કરે છે. ‘મારા અબ્બુ પણ આ દુકાન પર બેસે છે.’ તે કમળાની સારવાર આયુર્વેદિક સારવારથી કરે છે. આ માટે તેઓ કોઈની પાસેથી પૈસા લેતા નથી. પ્રેમપાલ છેલ્લા 5 વર્ષથી મારી દુકાનમાં કામ કરે છે. તે હિન્દુ છે, પણ તેને ક્યારેય કોઈ ભેદભાવનો અનુભવ થયો નથી. મેં સોશિયલ મીડિયા પર વિપિન પાંડેની પોસ્ટ જોઈ છે. તેમનું કામ હિન્દુઓ અને મુસ્લિમો વચ્ચે તિરાડ પાડવાનું છે. આ બજારમાં HM હોટેલ પણ આવેલી છે, વિપિન પાંડે અને તેમની ટીમ અહીં પહોંચી હતી. આ હોટેલ ઇર્શાદ અલી દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. જ્યારે અમે અહીં પહોંચ્યા ત્યારે દુકાનનું બોર્ડ હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું. લોકોએ જણાવ્યું કે 6 મેના રોજ હોટલનું બોર્ડ હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું. આ પછી, ઇર્શાદ અલી હોટલ બંધ કરીને ચાલ્યા ગયા. ત્યારથી આ દુકાન ખુલી નથી. ‘હિન્દુઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી ગોળી મારી દેવામાં આવી, હિન્દુ ફેરિયાઓએ ભગવો ધ્વજ ફરકાવવો જોઈએ’
28 એપ્રિલે વિપિન પાંડેએ હલ્દવાનીના મેયર ગજરાજ બિષ્ટને એક મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યું હતું. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે- ‘મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન વિસ્તારમાં, ફળ વિક્રેતાઓ અને ગાડી ચલાવનારાઓ નોંધણી કરાવવા છતાં પોતાના નામ લખતા નથી. તેઓ પોતાના નામ છુપાવીને અથવા હિન્દુઓના નામે ધંધો કરે છે. આવા લોકો સામે યોગ્ય કાર્યવાહી થવી જોઈએ. દુકાનદારોનો આરોપ છે કે ત્યારથી વિપિન પાંડે અને તેમના લોકો હલ્દવાનીમાં મુસ્લિમ દુકાનદારોના બહિષ્કાર અને કથિત જમીન જેહાદ વિરુદ્ધ ઝુંબેશ ચલાવી રહ્યા છે. તેઓ હિન્દુ લારી પાસે જઈ રહ્યા છે અને તેમના પર ભગવા ધ્વજ લગાવી રહ્યા છે જેથી હિન્દુ દુકાનદારોને ઓળખી શકાય. વિપિન અને તેની ટીમ કહી રહ્યા છે કે, ‘આપણા લોકોને તેમનો ધર્મ પૂછ્યા પછી સરહદ પર ગોળી મારી દેવામાં આવી રહી છે.’ લારી પર તમારું નામ લખો અથવા લખો કે તમે એક હિન્દુ દુકાનદાર છો. કપાળ પર તિલક લગાવો. તે લોકો (મુસ્લિમો) પોતાના નામ નથી લખી રહ્યા પણ આપણે આપણા નામ લખવા જોઈએ. જો આપણને ખબર પડશે, તો આપણે હિન્દુ દુકાનદાર પાસેથી ફળો ખરીદીશું. રવિ સ્ટેશન રોડ પર ફળોનો સ્ટોલ લગાવે છે. તે કહે છે, ‘નામ લખવું જરૂરી છે જેથી હિન્દુ વ્યક્તિ નક્કી કરી શકે કે તેણે કોની પાસેથી માલ ખરીદવો છે.’ વિપિન પાંડે આવ્યા હતા. તેઓ લોકોને લારી પર ધ્વજ લગાવવાનું કહી રહ્યા હતા જેથી જાણી શકાય કે દુકાન કોઈ હિન્દુની છે કે નહીં. આમાં કંઈ ખોટું નથી. આ તો થવું જ જોઈએ. તેની બાજુમાં ઉભેલા મહેન્દ્રની પણ ફળોની દુકાન છે. “મને લાગે છે કે દરેક વ્યક્તિને ઓળખવી જોઈએ,” તે કહે છે. હું કહું છું કે ફક્ત નામ જ નહીં પણ સરનામું પણ લખવું જોઈએ જેથી તે વ્યક્તિ ક્યાં રહે છે તે જાણી શકાય. ‘બહારના લોકોને ઓળખવા માટે ચકાસણી જરૂરી છે’
4 મેના રોજ, નૈનિતાલ વહીવટીતંત્રે બહારથી આવતા લોકોની ચકાસણી માટે એક ફોર્મ બહાર પાડ્યું. આમાં દુકાનદારો, ફેરિયાઓ અને ભાડૂઆતોનો ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવી રહ્યો છે. આમાં સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેનારા લોકોની વિગતો પણ માંગવામાં આવી છે. અંતે લખ્યું છે, ‘શંકાસ્પદ અને તેના પરિવારના સભ્યોના ફિંગર પ્રિન્ટ.’ આ ચકાસણી અંગે વિપિન પાંડેનો એક વીડિયો સંદેશ વાયરલ થયો છે જેમાં તે દાવો કરે છે કે, ‘પોલીસ કમલવાગજા, બુરહાની, વનભૂમિપુરામાં ચકાસણી અભિયાન ચલાવી રહી છે, પરંતુ કેટલાક લોકો આ ફોર્મ ભરવાથી ડરી રહ્યા છે. કમલવાગંજમાં, ઝુંબેશ દરમિયાન હિન્દુ દુકાનદારો દુકાનોમાં હાજર હતા પરંતુ મુસ્લિમ દુકાનદારો હાજર નહોતા. તેણે દુકાન પણ ખોલી ન હતી. આવી સ્થિતિમાં, આપણે કેવી રીતે જાણીશું કે તે લોકો સાચા છે કે ખોટા. આ સમાજને અરીસો બતાવી રહ્યું છે. તે લોકો (મુસ્લિમો) ચકાસણીથી ડરે છે. તે પોતાની દુકાન છોડીને ભાગી રહ્યો છે. તે લોકો ભંગારના વ્યવસાયમાં કામ કરે છે. તેઓ ગંદકી ફેલાવે છે. આ દાવાઓની ચકાસણી કરવા માટે અમે કમલાવગજાનો સંપર્ક કર્યો. મહેબૂબ અલી અહીં વાળંદની દુકાન ચલાવે છે. તે કહે છે, ‘આ બધું જૂઠું છે.’ અમે દરરોજ દુકાન ખોલી રહ્યા છીએ. હું અને મારા પિતા અઠવાડિયાના સાતેય દિવસ અહીં કામ કરીએ છીએ. અમારી પાસે ચકાસણીની એક નકલ પણ છે. પોલીસ વેરિફિકેશન પણ થાય છે. કોઈપણ આવીને તપાસ કરી શકે છે. અલ્લાહના નામ પર કામ કરો, ભગવાનના નામ પર નહીં
આ બધા અભિયાનો અને વિકાસ વચ્ચે, 7 મેના રોજ નૈનિતાલમાં એક હિન્દુ મહાપંચાયત યોજાઈ હતી, જેમાં વિપિન પાંડેએ પણ હાજરી આપી હતી. અહીં અમે વિપિન પાંડે સાથે વાત કરી. તેઓ કહે છે, ‘તમારે તમારા અલ્લાહના નામે કામ કરવું જોઈએ.’ અમને તેમાં કોઈ સમસ્યા નથી. તમે સાંઈ અને વિષ્ણુના નામે કેમ કામ કરી રહ્યા છો? જો તમને અમારા ધર્મથી કોઈ વાંધો નથી તો પછી અમારા હિન્દુ ભાઈઓને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી કેમ મારી નાખવામાં આવી રહ્યા છે? અમને તેમના (મુસ્લિમો) રોજગાર સાથે કોઈ સમસ્યા નથી. અમારા મેયર સાહેબ પણ કહે છે કે નામ બતાવ્યા પછી ખુલ્લા મનથી કામ કરવું જોઈએ. ‘મને કોલેજના છોકરાઓ તરફથી ત્રણ વખત ફરિયાદો મળી.’ તેણે કહ્યું કે તેણે HM હોટેલમાંથી બિરયાની ખાધી. ત્યાં લખેલું નામ બબલુ હતું અને માલિક ઇર્શાદ હતો. જ્યારે હું ત્યાં ગયો, ત્યારે મેં પણ એવું જ જોયું. HMનો અર્થ કંઈ પણ થઈ શકે છે. HMનો અર્થ હિન્દુ-મુસ્લિમ પણ થઈ શકે છે. તે ખોટો શબ્દ પણ હોઈ શકે છે. ‘તમે ઇર્શાદ બિરયાનીવાળા પણ લખી શક્યા હોત.’ તો મને કોઈ સમસ્યા ન થઈ હોત. હું કોઈને ત્યાં જતા રોકી રહ્યો નથી. આ રીતે કામ કરો કે મારું નામ અરશદ છે અને હું તમને બિરયાની ખવડાવી રહ્યો છું. તે પછી, તે બીજી વ્યક્તિ પર નિર્ભર કરે છે કે તે તેની બિરયાની ખાવા માંગે છે કે નહીં. હલ્દવાનીમાં ઘણી જગ્યાએ દિલ્હી જ્યુસ કોર્નર્સ ચાલી રહ્યા છે, પરંતુ કોઈને ખબર નથી કે તેમને કોણ ચલાવી રહ્યું છે? ‘અમે બાગેશ્વરમાં અમારા મેળા દરમિયાન મુસ્લિમોને આમંત્રણ આપ્યું હતું. તે ત્યાં કામ કરતો હતો, પણ ત્યાંના ખોરાકમાં થૂંકતો હતો. આનો એક વીડિયો પણ છે. એટલા માટે અમને તેમની સાથે સમસ્યા હતી. જો તેમનો ધર્મ ખોટું કરે તો આપણે કાળજી લેવી પડશે. તમે અમારી સાથે જેહાદ કરો છો. તેઓ આપણી બહેનો અને દીકરીઓ પર બળાત્કાર કરે છે. એટલા માટે આપણે તેના વિશે વિચારવાની જરૂર છે. જ્યારે વિપિનને મુસ્લિમ દુકાનદારો દ્વારા ચકાસણી અંગે ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નો વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું, ‘5 મેના રોજ સવારે 10 વાગ્યે, કઠગરિયાથી કમલવાગજા અને ભગવાનપુર બ્લોકથી ગુરુકુળ સ્કૂલ સુધી ચકાસણી ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવી હતી.’ તમે તે વિસ્તારમાં જાઓ અને તપાસ કરો કે તે દિવસે એક પણ મુસ્લિમ દુકાનદારની દુકાન ખુલ્લી છે કે નહીં, તો હું તમે જે કહો તે કરીશ. બધા મુસ્લિમ દુકાનદારો પોતાની દુકાનો બંધ કરીને ભાગી ગયા. આપણા હિન્દુ ભાઈઓ ભાગી ગયા નહીં. ‘આપણે કહીએ છીએ કે દાળમાં કંઈ કાળું નથી;’ આખી દાળ કાળી છે. જો તમે તમારું કામ પ્રામાણિકપણે કરી રહ્યા હોત, જો તમે બધું ચકાસી રહ્યા હોત, તો તમારે ભાગવાની જરૂર ન પડી હોત. અમે રોજગારનો ઇનકાર નથી કરી રહ્યા. અમે તે લોકોને ખોટા કામ કરતા અટકાવી રહ્યા છીએ. મુસ્લિમ દુકાનદારોની ઓળખ કરવા અંગે, વિપિન અમને કહે છે, ‘મને એક મહિલા તરફથી ફરિયાદ મળી. તેણે ફોન કરીને જાણ કરી કે કાઠગોદામમાં એક મુસ્લિમ માણસ ‘સાઈ સ્વીટ્સ’ નામની દુકાન ચલાવી રહ્યો છે. હું ચિંતન મહાસભામાં ભાગ લેવા નૈનિતાલ જઈ રહ્યો હતો. હું અને મારો એક મિત્ર તે દુકાને પહોંચ્યા. અમે તેમનો QR કોડ સ્કેન કરવાનું કહ્યું કે તરત જ તેમણે ના પાડી દીધી. ‘હું ફરીથી એ જ વાત કહીશ.’ તમારે તમારા અલ્લાહના નામે કામ કરવું જોઈએ. અમે ના પાડી રહ્યા નથી, પણ તમારે સાંઈ કે અમારા ભગવાનના નામે ધંધો ન કરવો જોઈએ. જો તમને અમારા ધર્મથી કોઈ વાંધો નથી, તો પછી અમારા નિર્દોષ લોકોને તેમના ધર્મ વિશે પૂછ્યા પછી કેમ મારી નાખવામાં આવી રહ્યા છે.
