શું તમે હજુ પણ એન્જિનિયરિંગ એટલે સિવિલ, મેકેનિકલ કે કોમ્પ્યુટર જ માનો છો? જો હા, તો તમારે આંખો ખોલવાની જરૂર છે! દુનિયા AI (આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ), EV (ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ), અને ડ્રોનની મદદથી રોકેટ ગતિએ આગળ વધી રહી છે, જેમાં કરિયરના નવા અને રોમાંચક દરવાજા પણ ખુલ્યા છે… તો આજે દિવ્ય ભાસ્કરની ખાસ ‘કરિયર ગુરુ’ સિરીઝમાં વાત કરવાના છીએ એન્જિનિયરિંગના એવા “હટકે” કોર્સની જેની આજે અને આવનારા સમયમાં ખૂબ જ ડિમાન્ડ છે. ચાલો, એક્સપર્ટ પાસેથી જ સાંભળી લઈએ: અને ગુડ ન્યુઝ એ છે કે ગુજરાત આ રેસમાં ક્યાંય પાછળ નથી! ફ્યુચર ડિમાન્ડિંગ કોર્સ ઘરઆંગણે જ ઉપલબ્ધ છે. પુલકિત ઓઝા, શિક્ષક: “ગુજરાતની છ કોલેજમાં AI MLની 577 સીટ છે. ગુજરાતની સાત કોલેજમાં રોબોટિક્સની સવા ચારસો સીટ છે. ક્લાઉડ એન્ડ ઈન્ફોર્મેશન એક જ જગ્યાએ સ્વર્ણિમ યુનિવર્સિટીમાં ચાલે છે, જેની 34 સીટ ગુજરાતમાં છે. ગુજરાતની 4 કોલેજમાં સાયબર સિક્યોરીટીની 204 સીટ છે.” તો ચાલો, હવે આ ભવિષ્યલક્ષી કોર્સ વિશે વિગતવાર જાણીએ, જે તમારા અને તમારા બાળકના ભવિષ્યને એક નવી દિશા આપી શકે છે! કોર્સ 1) મરીન એન્જિનિયરિંગ ગુજરાત પાસે દેશનો સૌથી લાંબો દરિયાકિનારો છે – લગભગ 2340 કિલોમીટર! તો શું એન્જિનિયરિંગ કરીને આપણે આનો લાભ લઈ શકીએ? અને એ પણ એવી ફિલ્ડ જ્યાં કોમ્પિટિશન જ ઓછું છે? ચાલો જાણીએ… મરીન એન્જિનિયરિંગ એટલે માત્ર જહાજો ચલાવવા નહીં, પણ વૈશ્વિક વેપારની કરોડરજ્જુ બનવું! તમે જે સ્માર્ટફોન વાપરો છો, જે કપડાં પહેરો છો, કે જે ભોજન ખાઓ છો – તેમાંથી મોટાભાગની વસ્તુઓ દરિયાઈ માર્ગે જ તમારા સુધી પહોંચે છે. મરીન એન્જિનિયરો જ આ વિશાળ જહાજોને ચાલુ રાખે છે, તેમની મશીનરીની દેખરેખ રાખે છે અને સુનિશ્ચિત કરે છે કે વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન અવિરત ચાલુ રહે. કેવી રીતે પ્રવેશ લેવો? ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી તમે B.E./B.Tech મરીન એન્જિનિયરિંગનો 4 વર્ષનો ડિગ્રી કોર્સ કરી શકો છો. આ માટે તમારું ફિઝિક્સ અને મેથ્સ સારું હોવું જોઈએ. અમુક સંસ્થાઓ ડિપ્લોમા કોર્સ પણ ઓફર કરે છે. ક્યાં ભણવું અને કેટલી સીટ? ભારતમાં ઇન્ડિયન મેરીટાઇમ યુનિવર્સિટી (IMU) અને તેની સંલગ્ન કોલેજો મુખ્ય છે. ગુજરાતમાં ગણપત યુનિવર્સિટી જેવી સંસ્થાઓ મરીન એન્જિનિયરિંગનો કોર્સ ઓફર કરે છે. સીટની સંખ્યા અન્ય એન્જિનિયરિંગ શાખાઓની સરખામણીએ ઓછી છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: મરીન એન્જિનિયરિંગની પ્રવેશ પરીક્ષા પ્રમાણમાં ઓછી સ્પર્ધાત્મક હોય છે કારણ કે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ આ ક્ષેત્ર વિશે જાણતા નથી. જો તમે નવી જગ્યાઓ જોવાનો શોખ છે અને ટેકનિકલ જ્ઞાન ધરાવો છો, તો આ ફિલ્ડ તમારા માટે સોનેરી તક બની શકે છે. માંગ અને ભવિષ્ય: પાછલા 10 વર્ષમાં વૈશ્વિક વેપારમાં સતત વૃદ્ધિ થતા મરીન એન્જિનિયરોની માંગ સ્થિર રહી છે અને આવતા 10 વર્ષમાં પણ તે વધવાની શક્યતા છે. ખાસ કરીને ભારત જેવા દેશોમાં, જ્યાં મેક ઇન ઇન્ડિયા અને શિપબિલ્ડિંગ પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યાં આ ક્ષેત્રમાં ઉજ્જવળ ભવિષ્ય છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: ઓટોનોમસ શિપિંગ, ગ્રીન મરીન ટેકનોલોજી અને ડેટા એનાલિટિક્સના ઉપયોગથી મરીન એન્જિનિયરિંગનું ભવિષ્ય વધુ સ્માર્ટ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ બનશે. કોર્સ 2) મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગ તમારા ઘરમાં રહેલું વોશિંગ મશીન, ATM, કે પછી કારમાં રહેલું ABS (એન્ટી-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ) – આ બધા મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગના અદ્ભુત ઉદાહરણો છે! ટૂંકમાં, મિકેનિક્સનું મજબૂત બોડી, ઈલેક્ટ્રોનિક્સનું શાર્પ બ્રેઈન અને ઓટોમોબાઈલની સ્પીડ – આ બધું ભેગું થઈને બને છે મેકાટ્રોનિક્સ! મેકાટ્રોનિક્સની આપણા જીવન પર અસર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરો એવા રોબોટ્સ અને સ્માર્ટ સિસ્ટમ્સ બનાવે છે જે આપણા જીવનને સરળ બનાવે છે. ફેક્ટરીઓમાં ઓટોમેશનથી લઈને સર્જિકલ રોબોટ્સ સુધી, મેકાટ્રોનિક્સ દરેક જગ્યાએ છે. જો તમને ફિઝિક્સ, મેથ્સ અને સોફ્ટવેરનું કોમ્બિનેશન ગમે છે, તો તમે આ ફિલ્ડ માટે જ બન્યા છો! પ્રવેશ મેળવવાના રસ્તા અને અભ્યાસ: ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી B.E./B.Tech મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગનો 4 વર્ષનો કોર્સ કરવો પડશે. ડિપ્લોમા પછી પણ ડિગ્રીમાં પ્રવેશ મળી શકે છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: ગુજરાતમાં GTU (ગુજરાત ટેકનોલોજીકલ યુનિવર્સિટી) સંલગ્ન ઘણી કોલેજોમાં મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગનો કોર્સ ઉપલબ્ધ છે. આ ઉપરાંત, નિરમા યુનિવર્સિટી, ચાંગા યુનિવર્સિટી જેવી ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ પણ આ કોર્સ ઓફર કરે છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગને “ઇન્ટરડિસિપ્લિનરી” ફિલ્ડ કહેવાય છે, એટલે કે તે અનેક શાખાઓનું મિશ્રણ છે. આ ફિલ્ડના વિદ્યાર્થીઓ માત્ર એક જ વિષયના નિષ્ણાત નથી હોતા, પરંતુ અનેક ક્ષેત્રોનું જ્ઞાન ધરાવે છે, જે તેમને ભવિષ્યની ટેકનોલોજી માટે અનિવાર્ય બનાવે છે. માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 10 વર્ષમાં ઓટોમેશન અને રોબોટિક્સના વધતા ઉપયોગને કારણે મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરોની માંગમાં જબરદસ્ત ઉછાળો આવ્યો છે. આવતા 10 વર્ષમાં આ માંગ અનેક ગણી વધવાની શક્યતા છે, કારણ કે ઉદ્યોગ 4.0 (ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0) અને સ્માર્ટ ફેક્ટરીઓનો યુગ આવી રહ્યો છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગ સ્માર્ટ હોમ્સ, ઓટોનોમસ વાહનો અને અદ્યતન રોબોટિક્સના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે, જે આપણા દૈનિક જીવનને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખશે. કોર્સ 3) ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ (EV) એન્જિનિયરિંગ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 2070 સુધીમાં નેટ-ઝીરો ઉત્સર્જનનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, અને ઇલેક્ટ્રિક વાહનો તેમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે! ભારતમાં EV સેક્ટર 2022 માં 1.5 મિલિયન યુનિટ્સના વેચાણ સુધી પહોંચી ગયું છે, જે 2021 કરતા 200 થી વધુ વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. EV એન્જિનિયરિંગ માત્ર વાહનો ડિઝાઇન કરવા પૂરતું સીમિત નથી, તે આપણા ગ્રહને બચાવવાનું એક મિશન છે! પેટ્રોલ-ડીઝલના પ્રદૂષણથી મુક્તિ, ઓછો અવાજ અને ચાલવાનો ઓછો ખર્ચ- આ બધું EV ને કારણે શક્ય બનશે. તમે જે સ્વચ્છ હવા શ્વાસ લો છો, તે પાછળ EV એન્જિનિયરોનો મોટો ફાળો હશે. પ્રવેશ મેળવવાના રસ્તા અને અભ્યાસ: ધોરણ 12 (સાયન્સ, મેથ્સ ગ્રુપ) પછી તમે B.E./B.Tech ઇલેક્ટ્રિકલ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, મેકેનિકલ અથવા ઓટોમોબાઈલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતક થઈ શકો છો અને પછી EV ટેકનોલોજીમાં સ્પેશિયલાઇઝેશન અથવા માસ્ટર્સ કરી શકો છો. કેટલીક યુનિવર્સિટીઓ હવે સીધા જ EV એન્જિનિયરિંગમાં B.Tech કોર્સ ઓફર કરવા લાગી છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: IITs, NITs, અને ગુજરાતની કેટલીક અગ્રણી એન્જિનિયરિંગ કોલેજો EV ટેકનોલોજીમાં વિશેષ કોર્સ, રિસર્ચ લેબ્સ અને પ્રોજેક્ટ્સ ઓફર કરી રહી છે. EV ક્ષેત્રની વધતી માંગને કારણે, આગામી વર્ષોમાં આ કોર્સ માટેની સીટ્સમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળશે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: ભારત સરકાર દ્વારા EVને પ્રોત્સાહન આપવા માટે FAME (Faster Adoption and Manufacturing of Hybrid and Electric Vehicles) યોજના જેવી પહેલ કરવામાં આવી છે, જે આ ક્ષેત્રમાં રોજગારીની અઢળક તકો ઊભી કરી રહી છે. માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 5 વર્ષમાં EV સેક્ટરમાં જબરદસ્ત તેજી જોવા મળી છે. આવતા 10 વર્ષમાં, ભારત વિશ્વના સૌથી મોટા EV બજારોમાંનું એક બનવાની તૈયારીમાં છે, જેના કારણે EV એન્જિનિયરોની માંગ આસમાને પહોંચશે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: EV એન્જિનિયરિંગ શહેરોને સ્વચ્છ બનાવશે, વાયુ પ્રદૂષણ ઘટાડશે અને પરિવહનને વધુ ટકાઉ બનાવશે. ભવિષ્યમાં, દરેક વાહન ઇલેક્ટ્રિક હશે અને આ ક્ષેત્રના નિષ્ણાતો તેની પાછળ હશે. કોર્સ 4) આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) એન્જિનિયરિંગ તમે તમારા ફોનમાં જે ફેસ અનલોક કરો છો, Google પર કંઈક સર્ચ કરો છો, કે પછી Netflix પર કોઈ નવી સિરીઝ જુઓ છો – આ બધા પાછળ AI કામ કરી રહ્યું છે! AI એન્જિનિયરો એવા “સ્માર્ટ” મગજ બનાવે છે જે મશીનોને શીખવા, સમજવા અને નિર્ણય લેવામાં મદદ કરે છે. AI એન્જિનિયરિંગ માત્ર કોમ્પ્યુટર કોડ લખવા પૂરતું સીમિત નથી, તે આપણા જીવનના દરેક પાસાને બદલી રહ્યું છે. હેલ્થકેરમાં રોગોનું નિદાન, ફાઇનાન્સમાં છેતરપિંડી અટકાવવી, કૃષિમાં પાકની ઉપજ વધારવી – AI દરેક જગ્યાએ ક્રાંતિ લાવી રહ્યું છે. AI ભણવા શું કરવાનું? ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી B.E./B.Tech આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, કમ્પ્યુટર સાયન્સ વિથ AI/ML સ્પેશિયલાઇઝેશનનો 4 વર્ષનો ડિગ્રી કોર્સ કરી શકો છો. ડિપ્લોમા પછી પણ ડિગ્રીમાં પ્રવેશ મળી શકે છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: IITs, NITs, IIITs અને ગુજરાતની ઘણી અગ્રણી એન્જિનિયરિંગ કોલેજો (જેમ કે DA-IICT, PDPU, Nirma University, GTU સંલગ્ન કોલેજો) AI/ML માં કોર્સ ઓફર કરે છે. AI ની વધતી માંગને કારણે, આ ક્ષેત્રમાં સીટ્સ અને નવા કોર્સ સતત વધી રહ્યા છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 3 વર્ષમાં AIની માંગમાં અભૂતપૂર્વ વધારો થયો છે. આવતા 10 વર્ષમાં, AI એન્જિનિયરો અને ડેટા સાયન્ટિસ્ટ્સની માંગ ટોચ પર રહી શકે, કારણ કે દરેક ઉદ્યોગ AI અપનાવી રહ્યું છે. ભારતમાં AI ક્ષેત્રમાં રોજગારીની વૃદ્ધિનો દર પણ ખૂબ ઊંચો છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: AI એન્જિનિયરિંગ સ્માર્ટ સિટીઝ, વ્યક્તિગત દવાઓ, સંપૂર્ણપણે ઓટોનોમસ સિસ્ટમ્સ અને માનવીય ક્ષમતાઓને વધારવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે. વિદ્યાર્થીમાં કયા ગુણ જરૂરી? આ ભવિષ્યલક્ષી કોર્સમાં સફળ થવા માટે માત્ર સારા માર્ક્સ પૂરતા નથી, પરંતુ કેટલાક વિશિષ્ટ ગુણો પણ જરૂરી છે: તો જોયું ને? એન્જિનિયરિંગની ડેફિનેશન આ ફિલ્ડ્સે કેવી બદલી નાખી છે! આ એવા કરિયર ઓપ્શન્સ છે જે માત્ર વર્તમાનની જરૂરિયાતો પૂરી નથી કરતા, પરંતુ તમારા માટે ભવિષ્યના દરવાજા ખોલી શકે છે. આ માત્ર કોર્સ નથી, એક ક્રાંતિ છે જે તમને અને તમારા બાળકને આવનારા સમય માટે તૈયાર કરશે. તમારું બાળક કયું ક્ષેત્ર પસંદ કરે છે તે મહત્વનું છે, પરંતુ સૌથી મહત્વનું એ છે કે તે ઉત્સાહ અને જિજ્ઞાસા સાથે શીખે. જો માહિતી અને વિડીયો પસંદ આવ્યા હોય તો બીજાને પણ મોકલો જેથી તેમનું પણ ફ્યુચર બની જાય. જોડાયેલા રહો દિવ્ય ભાસ્કર એપ સાથે!
શું તમે હજુ પણ એન્જિનિયરિંગ એટલે સિવિલ, મેકેનિકલ કે કોમ્પ્યુટર જ માનો છો? જો હા, તો તમારે આંખો ખોલવાની જરૂર છે! દુનિયા AI (આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ), EV (ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ), અને ડ્રોનની મદદથી રોકેટ ગતિએ આગળ વધી રહી છે, જેમાં કરિયરના નવા અને રોમાંચક દરવાજા પણ ખુલ્યા છે… તો આજે દિવ્ય ભાસ્કરની ખાસ ‘કરિયર ગુરુ’ સિરીઝમાં વાત કરવાના છીએ એન્જિનિયરિંગના એવા “હટકે” કોર્સની જેની આજે અને આવનારા સમયમાં ખૂબ જ ડિમાન્ડ છે. ચાલો, એક્સપર્ટ પાસેથી જ સાંભળી લઈએ: અને ગુડ ન્યુઝ એ છે કે ગુજરાત આ રેસમાં ક્યાંય પાછળ નથી! ફ્યુચર ડિમાન્ડિંગ કોર્સ ઘરઆંગણે જ ઉપલબ્ધ છે. પુલકિત ઓઝા, શિક્ષક: “ગુજરાતની છ કોલેજમાં AI MLની 577 સીટ છે. ગુજરાતની સાત કોલેજમાં રોબોટિક્સની સવા ચારસો સીટ છે. ક્લાઉડ એન્ડ ઈન્ફોર્મેશન એક જ જગ્યાએ સ્વર્ણિમ યુનિવર્સિટીમાં ચાલે છે, જેની 34 સીટ ગુજરાતમાં છે. ગુજરાતની 4 કોલેજમાં સાયબર સિક્યોરીટીની 204 સીટ છે.” તો ચાલો, હવે આ ભવિષ્યલક્ષી કોર્સ વિશે વિગતવાર જાણીએ, જે તમારા અને તમારા બાળકના ભવિષ્યને એક નવી દિશા આપી શકે છે! કોર્સ 1) મરીન એન્જિનિયરિંગ ગુજરાત પાસે દેશનો સૌથી લાંબો દરિયાકિનારો છે – લગભગ 2340 કિલોમીટર! તો શું એન્જિનિયરિંગ કરીને આપણે આનો લાભ લઈ શકીએ? અને એ પણ એવી ફિલ્ડ જ્યાં કોમ્પિટિશન જ ઓછું છે? ચાલો જાણીએ… મરીન એન્જિનિયરિંગ એટલે માત્ર જહાજો ચલાવવા નહીં, પણ વૈશ્વિક વેપારની કરોડરજ્જુ બનવું! તમે જે સ્માર્ટફોન વાપરો છો, જે કપડાં પહેરો છો, કે જે ભોજન ખાઓ છો – તેમાંથી મોટાભાગની વસ્તુઓ દરિયાઈ માર્ગે જ તમારા સુધી પહોંચે છે. મરીન એન્જિનિયરો જ આ વિશાળ જહાજોને ચાલુ રાખે છે, તેમની મશીનરીની દેખરેખ રાખે છે અને સુનિશ્ચિત કરે છે કે વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન અવિરત ચાલુ રહે. કેવી રીતે પ્રવેશ લેવો? ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી તમે B.E./B.Tech મરીન એન્જિનિયરિંગનો 4 વર્ષનો ડિગ્રી કોર્સ કરી શકો છો. આ માટે તમારું ફિઝિક્સ અને મેથ્સ સારું હોવું જોઈએ. અમુક સંસ્થાઓ ડિપ્લોમા કોર્સ પણ ઓફર કરે છે. ક્યાં ભણવું અને કેટલી સીટ? ભારતમાં ઇન્ડિયન મેરીટાઇમ યુનિવર્સિટી (IMU) અને તેની સંલગ્ન કોલેજો મુખ્ય છે. ગુજરાતમાં ગણપત યુનિવર્સિટી જેવી સંસ્થાઓ મરીન એન્જિનિયરિંગનો કોર્સ ઓફર કરે છે. સીટની સંખ્યા અન્ય એન્જિનિયરિંગ શાખાઓની સરખામણીએ ઓછી છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: મરીન એન્જિનિયરિંગની પ્રવેશ પરીક્ષા પ્રમાણમાં ઓછી સ્પર્ધાત્મક હોય છે કારણ કે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ આ ક્ષેત્ર વિશે જાણતા નથી. જો તમે નવી જગ્યાઓ જોવાનો શોખ છે અને ટેકનિકલ જ્ઞાન ધરાવો છો, તો આ ફિલ્ડ તમારા માટે સોનેરી તક બની શકે છે. માંગ અને ભવિષ્ય: પાછલા 10 વર્ષમાં વૈશ્વિક વેપારમાં સતત વૃદ્ધિ થતા મરીન એન્જિનિયરોની માંગ સ્થિર રહી છે અને આવતા 10 વર્ષમાં પણ તે વધવાની શક્યતા છે. ખાસ કરીને ભારત જેવા દેશોમાં, જ્યાં મેક ઇન ઇન્ડિયા અને શિપબિલ્ડિંગ પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યાં આ ક્ષેત્રમાં ઉજ્જવળ ભવિષ્ય છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: ઓટોનોમસ શિપિંગ, ગ્રીન મરીન ટેકનોલોજી અને ડેટા એનાલિટિક્સના ઉપયોગથી મરીન એન્જિનિયરિંગનું ભવિષ્ય વધુ સ્માર્ટ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ બનશે. કોર્સ 2) મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગ તમારા ઘરમાં રહેલું વોશિંગ મશીન, ATM, કે પછી કારમાં રહેલું ABS (એન્ટી-લોક બ્રેકિંગ સિસ્ટમ) – આ બધા મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગના અદ્ભુત ઉદાહરણો છે! ટૂંકમાં, મિકેનિક્સનું મજબૂત બોડી, ઈલેક્ટ્રોનિક્સનું શાર્પ બ્રેઈન અને ઓટોમોબાઈલની સ્પીડ – આ બધું ભેગું થઈને બને છે મેકાટ્રોનિક્સ! મેકાટ્રોનિક્સની આપણા જીવન પર અસર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરો એવા રોબોટ્સ અને સ્માર્ટ સિસ્ટમ્સ બનાવે છે જે આપણા જીવનને સરળ બનાવે છે. ફેક્ટરીઓમાં ઓટોમેશનથી લઈને સર્જિકલ રોબોટ્સ સુધી, મેકાટ્રોનિક્સ દરેક જગ્યાએ છે. જો તમને ફિઝિક્સ, મેથ્સ અને સોફ્ટવેરનું કોમ્બિનેશન ગમે છે, તો તમે આ ફિલ્ડ માટે જ બન્યા છો! પ્રવેશ મેળવવાના રસ્તા અને અભ્યાસ: ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી B.E./B.Tech મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગનો 4 વર્ષનો કોર્સ કરવો પડશે. ડિપ્લોમા પછી પણ ડિગ્રીમાં પ્રવેશ મળી શકે છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: ગુજરાતમાં GTU (ગુજરાત ટેકનોલોજીકલ યુનિવર્સિટી) સંલગ્ન ઘણી કોલેજોમાં મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગનો કોર્સ ઉપલબ્ધ છે. આ ઉપરાંત, નિરમા યુનિવર્સિટી, ચાંગા યુનિવર્સિટી જેવી ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ પણ આ કોર્સ ઓફર કરે છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગને “ઇન્ટરડિસિપ્લિનરી” ફિલ્ડ કહેવાય છે, એટલે કે તે અનેક શાખાઓનું મિશ્રણ છે. આ ફિલ્ડના વિદ્યાર્થીઓ માત્ર એક જ વિષયના નિષ્ણાત નથી હોતા, પરંતુ અનેક ક્ષેત્રોનું જ્ઞાન ધરાવે છે, જે તેમને ભવિષ્યની ટેકનોલોજી માટે અનિવાર્ય બનાવે છે. માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 10 વર્ષમાં ઓટોમેશન અને રોબોટિક્સના વધતા ઉપયોગને કારણે મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરોની માંગમાં જબરદસ્ત ઉછાળો આવ્યો છે. આવતા 10 વર્ષમાં આ માંગ અનેક ગણી વધવાની શક્યતા છે, કારણ કે ઉદ્યોગ 4.0 (ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0) અને સ્માર્ટ ફેક્ટરીઓનો યુગ આવી રહ્યો છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: મેકાટ્રોનિક્સ એન્જિનિયરિંગ સ્માર્ટ હોમ્સ, ઓટોનોમસ વાહનો અને અદ્યતન રોબોટિક્સના વિકાસમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે, જે આપણા દૈનિક જીવનને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખશે. કોર્સ 3) ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ (EV) એન્જિનિયરિંગ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 2070 સુધીમાં નેટ-ઝીરો ઉત્સર્જનનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, અને ઇલેક્ટ્રિક વાહનો તેમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે! ભારતમાં EV સેક્ટર 2022 માં 1.5 મિલિયન યુનિટ્સના વેચાણ સુધી પહોંચી ગયું છે, જે 2021 કરતા 200 થી વધુ વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. EV એન્જિનિયરિંગ માત્ર વાહનો ડિઝાઇન કરવા પૂરતું સીમિત નથી, તે આપણા ગ્રહને બચાવવાનું એક મિશન છે! પેટ્રોલ-ડીઝલના પ્રદૂષણથી મુક્તિ, ઓછો અવાજ અને ચાલવાનો ઓછો ખર્ચ- આ બધું EV ને કારણે શક્ય બનશે. તમે જે સ્વચ્છ હવા શ્વાસ લો છો, તે પાછળ EV એન્જિનિયરોનો મોટો ફાળો હશે. પ્રવેશ મેળવવાના રસ્તા અને અભ્યાસ: ધોરણ 12 (સાયન્સ, મેથ્સ ગ્રુપ) પછી તમે B.E./B.Tech ઇલેક્ટ્રિકલ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, મેકેનિકલ અથવા ઓટોમોબાઈલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતક થઈ શકો છો અને પછી EV ટેકનોલોજીમાં સ્પેશિયલાઇઝેશન અથવા માસ્ટર્સ કરી શકો છો. કેટલીક યુનિવર્સિટીઓ હવે સીધા જ EV એન્જિનિયરિંગમાં B.Tech કોર્સ ઓફર કરવા લાગી છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: IITs, NITs, અને ગુજરાતની કેટલીક અગ્રણી એન્જિનિયરિંગ કોલેજો EV ટેકનોલોજીમાં વિશેષ કોર્સ, રિસર્ચ લેબ્સ અને પ્રોજેક્ટ્સ ઓફર કરી રહી છે. EV ક્ષેત્રની વધતી માંગને કારણે, આગામી વર્ષોમાં આ કોર્સ માટેની સીટ્સમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળશે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: ભારત સરકાર દ્વારા EVને પ્રોત્સાહન આપવા માટે FAME (Faster Adoption and Manufacturing of Hybrid and Electric Vehicles) યોજના જેવી પહેલ કરવામાં આવી છે, જે આ ક્ષેત્રમાં રોજગારીની અઢળક તકો ઊભી કરી રહી છે. માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 5 વર્ષમાં EV સેક્ટરમાં જબરદસ્ત તેજી જોવા મળી છે. આવતા 10 વર્ષમાં, ભારત વિશ્વના સૌથી મોટા EV બજારોમાંનું એક બનવાની તૈયારીમાં છે, જેના કારણે EV એન્જિનિયરોની માંગ આસમાને પહોંચશે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: EV એન્જિનિયરિંગ શહેરોને સ્વચ્છ બનાવશે, વાયુ પ્રદૂષણ ઘટાડશે અને પરિવહનને વધુ ટકાઉ બનાવશે. ભવિષ્યમાં, દરેક વાહન ઇલેક્ટ્રિક હશે અને આ ક્ષેત્રના નિષ્ણાતો તેની પાછળ હશે. કોર્સ 4) આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) એન્જિનિયરિંગ તમે તમારા ફોનમાં જે ફેસ અનલોક કરો છો, Google પર કંઈક સર્ચ કરો છો, કે પછી Netflix પર કોઈ નવી સિરીઝ જુઓ છો – આ બધા પાછળ AI કામ કરી રહ્યું છે! AI એન્જિનિયરો એવા “સ્માર્ટ” મગજ બનાવે છે જે મશીનોને શીખવા, સમજવા અને નિર્ણય લેવામાં મદદ કરે છે. AI એન્જિનિયરિંગ માત્ર કોમ્પ્યુટર કોડ લખવા પૂરતું સીમિત નથી, તે આપણા જીવનના દરેક પાસાને બદલી રહ્યું છે. હેલ્થકેરમાં રોગોનું નિદાન, ફાઇનાન્સમાં છેતરપિંડી અટકાવવી, કૃષિમાં પાકની ઉપજ વધારવી – AI દરેક જગ્યાએ ક્રાંતિ લાવી રહ્યું છે. AI ભણવા શું કરવાનું? ધોરણ 12 (સાયન્સ) પછી B.E./B.Tech આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, કમ્પ્યુટર સાયન્સ વિથ AI/ML સ્પેશિયલાઇઝેશનનો 4 વર્ષનો ડિગ્રી કોર્સ કરી શકો છો. ડિપ્લોમા પછી પણ ડિગ્રીમાં પ્રવેશ મળી શકે છે. મુખ્ય સંસ્થાઓ અને સીટ્સ: IITs, NITs, IIITs અને ગુજરાતની ઘણી અગ્રણી એન્જિનિયરિંગ કોલેજો (જેમ કે DA-IICT, PDPU, Nirma University, GTU સંલગ્ન કોલેજો) AI/ML માં કોર્સ ઓફર કરે છે. AI ની વધતી માંગને કારણે, આ ક્ષેત્રમાં સીટ્સ અને નવા કોર્સ સતત વધી રહ્યા છે. નોકરીના ક્ષેત્રો અને પગાર: માંગ અને ભવિષ્ય: છેલ્લા 3 વર્ષમાં AIની માંગમાં અભૂતપૂર્વ વધારો થયો છે. આવતા 10 વર્ષમાં, AI એન્જિનિયરો અને ડેટા સાયન્ટિસ્ટ્સની માંગ ટોચ પર રહી શકે, કારણ કે દરેક ઉદ્યોગ AI અપનાવી રહ્યું છે. ભારતમાં AI ક્ષેત્રમાં રોજગારીની વૃદ્ધિનો દર પણ ખૂબ ઊંચો છે. ભવિષ્યમાં દુનિયા પર અસર: AI એન્જિનિયરિંગ સ્માર્ટ સિટીઝ, વ્યક્તિગત દવાઓ, સંપૂર્ણપણે ઓટોનોમસ સિસ્ટમ્સ અને માનવીય ક્ષમતાઓને વધારવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે. વિદ્યાર્થીમાં કયા ગુણ જરૂરી? આ ભવિષ્યલક્ષી કોર્સમાં સફળ થવા માટે માત્ર સારા માર્ક્સ પૂરતા નથી, પરંતુ કેટલાક વિશિષ્ટ ગુણો પણ જરૂરી છે: તો જોયું ને? એન્જિનિયરિંગની ડેફિનેશન આ ફિલ્ડ્સે કેવી બદલી નાખી છે! આ એવા કરિયર ઓપ્શન્સ છે જે માત્ર વર્તમાનની જરૂરિયાતો પૂરી નથી કરતા, પરંતુ તમારા માટે ભવિષ્યના દરવાજા ખોલી શકે છે. આ માત્ર કોર્સ નથી, એક ક્રાંતિ છે જે તમને અને તમારા બાળકને આવનારા સમય માટે તૈયાર કરશે. તમારું બાળક કયું ક્ષેત્ર પસંદ કરે છે તે મહત્વનું છે, પરંતુ સૌથી મહત્વનું એ છે કે તે ઉત્સાહ અને જિજ્ઞાસા સાથે શીખે. જો માહિતી અને વિડીયો પસંદ આવ્યા હોય તો બીજાને પણ મોકલો જેથી તેમનું પણ ફ્યુચર બની જાય. જોડાયેલા રહો દિવ્ય ભાસ્કર એપ સાથે!
