આજે જે બાળક ફોનથી ભોળાભાળા વીડિયો બનાવે છે, કાલે તે શિક્ષિત પત્રકાર બનીને રાષ્ટ્રને દિશા આપી શકે છે! તમને થશે, “આવું તે કઈ થોડું હોય?” પણ મારા વ્હાલા ગુજરાતીઓ, હકીકત એ છે કે ડિજિટલ જર્નાલિઝમ હવે ભારતનું સૌથી ઝડપથી વિકસતું ક્ષેત્ર બની ગયું છે!
તો ચાલો કરિયર ગુરુ સમીરના માધ્યમથી એક્સપર્ટ પાસેથી જાણીએ ધોરણ 12 પછીના એક એવા કોર્સ વિશે વાત કરીએ, જે કર્યા પછી તમારા પાડોશી ટીવી કે મોબાઈલ જોઈને કહેશે કે “અરે વાહ! આ તો આપણા છગનભાઈનો છોકરો છે!” વિચારો, તમારું બાળક જ્યારે ટીવીમાં ન્યૂઝ એન્કર બનીને આવશે કે કોઈ મોટા મુદ્દા પર રિપોર્ટ કરશે, ત્યારે તમને કેવું ગર્વ થશે? આ ક્ષણની કલ્પના જ રોમાંચિત કરી દે છે, નહીં? બસ! હવે મુદ્દાની વાત પણ કરીએ અને ડિજિટલ જર્નાલિઝમ કોર્સનું મહત્વ એક્સપર્ટ પાસેથી જ જાણીએ. ડૉ. શિરીષ કાશીકર, જેઓ મીડિયા એકેડેમીશિયન છે, તેઓ કહે છે કે, “ડિજિટલ મીડિયા આપણા જીવનનો એક મહત્વનો ભાગ બની ગયું છે.” આજના સમયમાં, ડિજિટલ પત્રકારત્વ માત્ર એક નોકરી નથી, પણ એક ક્રાંતિ છે જે આપણા સમાજને સાચી માહિતી અને જાગૃતિ તરફ દોરી રહી છે. અને આ ક્રાંતિનો હિસ્સો બનવાનો મોકો આપણા બાળકોને મળે, એનાથી રૂડું શું? ગુજરાતમાં ક્યાં શીખવા મળશે આ કળા?
ગુજરાતમાં જ આપણી જાણીતી યુનિવર્સિટીઓ જેવી કે ગુજરાત યુનિવર્સિટી, એમએસ યુનિવર્સિટી, અને ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં તમે આ અદ્ભુત કોર્સ કરી શકો છો. ડૉ. શિરીષ કાશીકર તો એ પણ જણાવે છે કે, ગુજરાતમાં સરકારી અને ખાનગી, બંને પ્રકારની યુનિવર્સિટીઓમાં પત્રકારત્વના કોર્સ ઉપલબ્ધ છે. તમે ધોરણ 12 પછી પણ આ કોર્સ કરી શકો છો, અને ગ્રેજ્યુએશન પછી પણ. અને હા, ગુજરાતમાં લગભગ 500 જેટલી બેઠકો ઉપલબ્ધ છે, એટલે તકોની કોઈ કમી નથી, હોં!
ફીની ચિંતા છોડો, ખર્ચ છે બહુ ઓછો!
ઘણા વાલીઓને ચિંતા હોય છે કે આવા “આધુનિક” કોર્સ તો બહુ મોંઘા હોય! પણ મારી વાત માનો, અહીંયા ખર્ચ તમારા વિચાર કરતાં ઘણો ઓછો છે! ડૉ. શિરીષ કાશીકર ખુદ કહે છે કે, “સરકારી કોલેજ કે યુનિવર્સિટીમાં સેમેસ્ટર દીઠ સરેરાશ 5-10 હજાર રૂપિયા જ ફી હોય છે. અને જો તમે ખાનગી કોલેજ કે એફિલિએટેડ કોલેજમાં જાઓ, તો પણ 35થી 40 હજાર રૂપિયા જેવી ફી હોય છે.” વિચારો, આટલા ઓછા ખર્ચે, એક લેપટોપ અને ઇન્ટરનેટ કનેક્શનથી તમે તમારો પોતાનો ડિજિટલ બિઝનેસ શરૂ કરી શકો છો! આ ફિલ્ડમાં રોકાણ ઓછું છે, પણ કમાણીની શક્યતાઓ અપાર છે! માત્ર સમાચાર લખવાના? ના રે ના, આ તો કમાલ છે!
તમને કદાચ એમ હશે કે પત્રકારત્વ એટલે ખાલી સમાચાર લખવાના. પણ ના રે ના! ડૉ. શિરીષ કાશીકરના કહેવા મુજબ, આ કોર્સમાં તમને સમાચારને લગતી બાબતો, ક્રિએટિવિટી, કન્ટેન્ટ બનાવવું, અને મીડિયા ક્રિએશન જેવી ડિજિટલ દુનિયાની બધી જ કળાઓ શીખવવામાં આવે છે. એટલે કે, તમે ખાલી રિપોર્ટર જ નહીં, પણ એક આખા મલ્ટીમીડિયા એક્સપર્ટ બની શકો છો! તમારામાં શું કુશળતા હોવી જોઈએ?
જો તમે આ ફિલ્ડમાં આવવા માંગો છો, તો તમારામાં કેટલીક નાની-મોટી આવડતો હોય તો સોનામાં સુગંધ ભળી જાય. સૌથી પહેલા તો ‘જિજ્ઞાસા’ નવી વાતો જાણવાની અને સાચી વાત શોધી કાઢવાની ‘ધગશ’ હોવી જોઈએ. પછી આવે સારું બોલતા-લખતા આવડવું જોઈએ. તમારી વાત સ્પષ્ટ અને અસરકારક રીતે રજૂ કરી શકો તે મહત્વનું છે. ટેકનોલોજીનો શોખ પણ જરૂરી છે, કારણ કે આ આખું ફિલ્ડ ટેકનોલોજી પર જ ચાલે છે. અને હા, થોડી ક્રિએટિવિટી હોય, તો તમારા કન્ટેન્ટને કોઈ રોકી નહીં શકે! કોર્સ પછી શું બની શકાય? લાંબી લાઈન છે!
ડિજિટલ પત્રકારત્વ ભણીને તમે એક નહીં, પણ અનેક ક્ષેત્રોમાં તમારું નામ બનાવી શકો છો: આ ફિલ્ડમાં કમાણી કેટલી હોય?
હવે આવે છે સૌથી મહત્વનો મુદ્દો – પૈસા! આ ફિલ્ડમાં શરૂઆતમાં જ તમે વર્ષે 3-6 લાખ રૂપિયા આરામથી કમાઈ શકો છો. અને જો તમે 10 વર્ષનો અનુભવ મેળવી લો, તો વાર્ષિક 8થી 10 લાખ રૂપિયા કે તેનાથી પણ વધારે કમાણી કરી શકો છો. સાંભળ્યું? નવરાત્રીમાં ગરબા ઓર્ગેનાઇઝ કરવા જેટલો ખર્ચ થાય છે, તેટલી તો આ ફિલ્ડમાં એક મહિનાની કમાણી છે! આવા અનેક દાખલા છે જે બતાવે છે કે આ ફિલ્ડમાં મહેનત અને લગનથી કામ કરો તો પૈસા અને નામ બંને મળે છે. ભવિષ્ય અને દેશ માટે આ ફિલ્ડનું મહત્વ
આજકાલ દરેકના હાથમાં સ્માર્ટફોન છે અને ઇન્ટરનેટ તો ઘર-ઘર પહોંચી ગયું છે. આના લીધે ડિજિટલ મીડિયાનું મહત્વ સતત વધતું જાય છે. ટીવી કે છાપાં કરતાં ડિજિટલ મીડિયા વધુ ઝડપી, વધુ ઇન્ટરેક્ટિવ અને આખા વિશ્વ સાથે જોડાયેલું છે. ભવિષ્યમાં, માહિતી મેળવવા માટે લોકો ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ પર જ આધાર રાખશે. ભારતમાં પણ ઇન્ટરનેટ વાપરનારાઓની સંખ્યા દિવસેને દિવસે વધે છે, એટલે ડિજિટલ પત્રકારત્વ માટે તો સોનેરી ભવિષ્ય છે! તો, તૈયાર છો ને તમારા બાળકને ભવિષ્યનો એક તેજસ્વી તારો બનાવવા માટે? જ્યારે તમારું બાળક યુટ્યુબ એન્કર બને કે કોઈ મોટા ન્યૂઝ પોર્ટલ માટે કામ કરે, ત્યારે ફક્ત એ જ નહીં, પણ તમારો આખો પરિવાર ગર્વ અનુભવશે! વધુ માહિતીના સ્ત્રોત તરીકે તમે શૈક્ષણિક વેબસાઇટ્સ, સરકારી પોર્ટલ, ઉદ્યોગ અહેવાલો અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની માહિતીનો ઉપયોગ કરી શકો છો. છતાં, કોઈપણ કોર્સમાં પ્રવેશ લેતા પહેલા સંબંધિત સંસ્થા અને અભ્યાસક્રમ વિશે વિગતવાર તપાસ કરવી હિતાવહ છે.
આજે જે બાળક ફોનથી ભોળાભાળા વીડિયો બનાવે છે, કાલે તે શિક્ષિત પત્રકાર બનીને રાષ્ટ્રને દિશા આપી શકે છે! તમને થશે, “આવું તે કઈ થોડું હોય?” પણ મારા વ્હાલા ગુજરાતીઓ, હકીકત એ છે કે ડિજિટલ જર્નાલિઝમ હવે ભારતનું સૌથી ઝડપથી વિકસતું ક્ષેત્ર બની ગયું છે!
તો ચાલો કરિયર ગુરુ સમીરના માધ્યમથી એક્સપર્ટ પાસેથી જાણીએ ધોરણ 12 પછીના એક એવા કોર્સ વિશે વાત કરીએ, જે કર્યા પછી તમારા પાડોશી ટીવી કે મોબાઈલ જોઈને કહેશે કે “અરે વાહ! આ તો આપણા છગનભાઈનો છોકરો છે!” વિચારો, તમારું બાળક જ્યારે ટીવીમાં ન્યૂઝ એન્કર બનીને આવશે કે કોઈ મોટા મુદ્દા પર રિપોર્ટ કરશે, ત્યારે તમને કેવું ગર્વ થશે? આ ક્ષણની કલ્પના જ રોમાંચિત કરી દે છે, નહીં? બસ! હવે મુદ્દાની વાત પણ કરીએ અને ડિજિટલ જર્નાલિઝમ કોર્સનું મહત્વ એક્સપર્ટ પાસેથી જ જાણીએ. ડૉ. શિરીષ કાશીકર, જેઓ મીડિયા એકેડેમીશિયન છે, તેઓ કહે છે કે, “ડિજિટલ મીડિયા આપણા જીવનનો એક મહત્વનો ભાગ બની ગયું છે.” આજના સમયમાં, ડિજિટલ પત્રકારત્વ માત્ર એક નોકરી નથી, પણ એક ક્રાંતિ છે જે આપણા સમાજને સાચી માહિતી અને જાગૃતિ તરફ દોરી રહી છે. અને આ ક્રાંતિનો હિસ્સો બનવાનો મોકો આપણા બાળકોને મળે, એનાથી રૂડું શું? ગુજરાતમાં ક્યાં શીખવા મળશે આ કળા?
ગુજરાતમાં જ આપણી જાણીતી યુનિવર્સિટીઓ જેવી કે ગુજરાત યુનિવર્સિટી, એમએસ યુનિવર્સિટી, અને ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં તમે આ અદ્ભુત કોર્સ કરી શકો છો. ડૉ. શિરીષ કાશીકર તો એ પણ જણાવે છે કે, ગુજરાતમાં સરકારી અને ખાનગી, બંને પ્રકારની યુનિવર્સિટીઓમાં પત્રકારત્વના કોર્સ ઉપલબ્ધ છે. તમે ધોરણ 12 પછી પણ આ કોર્સ કરી શકો છો, અને ગ્રેજ્યુએશન પછી પણ. અને હા, ગુજરાતમાં લગભગ 500 જેટલી બેઠકો ઉપલબ્ધ છે, એટલે તકોની કોઈ કમી નથી, હોં!
ફીની ચિંતા છોડો, ખર્ચ છે બહુ ઓછો!
ઘણા વાલીઓને ચિંતા હોય છે કે આવા “આધુનિક” કોર્સ તો બહુ મોંઘા હોય! પણ મારી વાત માનો, અહીંયા ખર્ચ તમારા વિચાર કરતાં ઘણો ઓછો છે! ડૉ. શિરીષ કાશીકર ખુદ કહે છે કે, “સરકારી કોલેજ કે યુનિવર્સિટીમાં સેમેસ્ટર દીઠ સરેરાશ 5-10 હજાર રૂપિયા જ ફી હોય છે. અને જો તમે ખાનગી કોલેજ કે એફિલિએટેડ કોલેજમાં જાઓ, તો પણ 35થી 40 હજાર રૂપિયા જેવી ફી હોય છે.” વિચારો, આટલા ઓછા ખર્ચે, એક લેપટોપ અને ઇન્ટરનેટ કનેક્શનથી તમે તમારો પોતાનો ડિજિટલ બિઝનેસ શરૂ કરી શકો છો! આ ફિલ્ડમાં રોકાણ ઓછું છે, પણ કમાણીની શક્યતાઓ અપાર છે! માત્ર સમાચાર લખવાના? ના રે ના, આ તો કમાલ છે!
તમને કદાચ એમ હશે કે પત્રકારત્વ એટલે ખાલી સમાચાર લખવાના. પણ ના રે ના! ડૉ. શિરીષ કાશીકરના કહેવા મુજબ, આ કોર્સમાં તમને સમાચારને લગતી બાબતો, ક્રિએટિવિટી, કન્ટેન્ટ બનાવવું, અને મીડિયા ક્રિએશન જેવી ડિજિટલ દુનિયાની બધી જ કળાઓ શીખવવામાં આવે છે. એટલે કે, તમે ખાલી રિપોર્ટર જ નહીં, પણ એક આખા મલ્ટીમીડિયા એક્સપર્ટ બની શકો છો! તમારામાં શું કુશળતા હોવી જોઈએ?
જો તમે આ ફિલ્ડમાં આવવા માંગો છો, તો તમારામાં કેટલીક નાની-મોટી આવડતો હોય તો સોનામાં સુગંધ ભળી જાય. સૌથી પહેલા તો ‘જિજ્ઞાસા’ નવી વાતો જાણવાની અને સાચી વાત શોધી કાઢવાની ‘ધગશ’ હોવી જોઈએ. પછી આવે સારું બોલતા-લખતા આવડવું જોઈએ. તમારી વાત સ્પષ્ટ અને અસરકારક રીતે રજૂ કરી શકો તે મહત્વનું છે. ટેકનોલોજીનો શોખ પણ જરૂરી છે, કારણ કે આ આખું ફિલ્ડ ટેકનોલોજી પર જ ચાલે છે. અને હા, થોડી ક્રિએટિવિટી હોય, તો તમારા કન્ટેન્ટને કોઈ રોકી નહીં શકે! કોર્સ પછી શું બની શકાય? લાંબી લાઈન છે!
ડિજિટલ પત્રકારત્વ ભણીને તમે એક નહીં, પણ અનેક ક્ષેત્રોમાં તમારું નામ બનાવી શકો છો: આ ફિલ્ડમાં કમાણી કેટલી હોય?
હવે આવે છે સૌથી મહત્વનો મુદ્દો – પૈસા! આ ફિલ્ડમાં શરૂઆતમાં જ તમે વર્ષે 3-6 લાખ રૂપિયા આરામથી કમાઈ શકો છો. અને જો તમે 10 વર્ષનો અનુભવ મેળવી લો, તો વાર્ષિક 8થી 10 લાખ રૂપિયા કે તેનાથી પણ વધારે કમાણી કરી શકો છો. સાંભળ્યું? નવરાત્રીમાં ગરબા ઓર્ગેનાઇઝ કરવા જેટલો ખર્ચ થાય છે, તેટલી તો આ ફિલ્ડમાં એક મહિનાની કમાણી છે! આવા અનેક દાખલા છે જે બતાવે છે કે આ ફિલ્ડમાં મહેનત અને લગનથી કામ કરો તો પૈસા અને નામ બંને મળે છે. ભવિષ્ય અને દેશ માટે આ ફિલ્ડનું મહત્વ
આજકાલ દરેકના હાથમાં સ્માર્ટફોન છે અને ઇન્ટરનેટ તો ઘર-ઘર પહોંચી ગયું છે. આના લીધે ડિજિટલ મીડિયાનું મહત્વ સતત વધતું જાય છે. ટીવી કે છાપાં કરતાં ડિજિટલ મીડિયા વધુ ઝડપી, વધુ ઇન્ટરેક્ટિવ અને આખા વિશ્વ સાથે જોડાયેલું છે. ભવિષ્યમાં, માહિતી મેળવવા માટે લોકો ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ પર જ આધાર રાખશે. ભારતમાં પણ ઇન્ટરનેટ વાપરનારાઓની સંખ્યા દિવસેને દિવસે વધે છે, એટલે ડિજિટલ પત્રકારત્વ માટે તો સોનેરી ભવિષ્ય છે! તો, તૈયાર છો ને તમારા બાળકને ભવિષ્યનો એક તેજસ્વી તારો બનાવવા માટે? જ્યારે તમારું બાળક યુટ્યુબ એન્કર બને કે કોઈ મોટા ન્યૂઝ પોર્ટલ માટે કામ કરે, ત્યારે ફક્ત એ જ નહીં, પણ તમારો આખો પરિવાર ગર્વ અનુભવશે! વધુ માહિતીના સ્ત્રોત તરીકે તમે શૈક્ષણિક વેબસાઇટ્સ, સરકારી પોર્ટલ, ઉદ્યોગ અહેવાલો અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓની માહિતીનો ઉપયોગ કરી શકો છો. છતાં, કોઈપણ કોર્સમાં પ્રવેશ લેતા પહેલા સંબંધિત સંસ્થા અને અભ્યાસક્રમ વિશે વિગતવાર તપાસ કરવી હિતાવહ છે.
