ઈરાન-ઇઝરાયલ સંઘર્ષ વચ્ચે દુનિયાની નજર ઈરાનના ફોર્ડો ફ્યુઅલ એનરિચમેન્ટ પ્લાન્ટ પર ટકેલી છે. તે ઈરાનના એક પર્વતમાં 295 ફૂટ એટલે કે લગભગ 90 મીટરની ઊંડાઈએ સ્થિત છે. તેની રચના અને વ્યૂહાત્મક સ્થાન એવું છે કે કોઈ પણ દેશ હવાઈ હુમલા દ્વારા તેનો નાશ કરી શકતો નથી. ફોર્ડોના પાયા સુધી પહોંચવા માટે પાંચ ટનલ કાપીને અંદર બંકર જેવી સુવિધાઓ બનાવવામાં આવી છે. તે પરમાણુ ઉર્જા સંગઠન (AEOI) દ્વારા નિયંત્રિત છે. નતાંઝ પછી તે ઈરાનનો બીજો યુરેનિયમ શુદ્ધિકરણ પ્લાન્ટ છે. ઇઝરાયલ લાંબા સમયથી આ બેઝનો નાશ કરવા માગતો હતો. ફક્ત અમેરિકાના GBU-57 મેસિવ ઓર્ડનન્સ પેનિટ્રેટર બંકર-બસ્ટર બોમ્બ અને B-2 સ્ટીલ્થ એરક્રાફ્ટ જ તેને નષ્ટ કરવા સક્ષમ છે, પરંતુ તે એટલું સરળ નથી. તેને નષ્ટ કરવા માટે આ બોમ્બ એક જ જગ્યાએ ઘણી વખત છોડવા પડશે. હવાઈ હુમલાઓ સામે રક્ષણ માટે રચાયેલ છે ઇઝરાયલ ફોર્ડો પ્લાન્ટનો નાશ કેમ કરવા માગે છે? ફોર્ડો પરમાણુ પ્લાન્ટનો ખુલાસો 2009માં ગુપ્ત દસ્તાવેજો દ્વારા થયો હતો. જોકે, આ પ્લાન્ટ વિશેની વાસ્તવિક માહિતી 2018માં પ્રકાશમાં આવી જ્યારે ઇઝરાયલે ઈરાનના પરમાણુ દસ્તાવેજો ચોરી લીધા. ફોર્ડોની યોજના બ્લુપ્રિન્ટ અને ઉદ્દેશ્યો 55 હજાર દસ્તાવેજોમાં નોંધાયેલા હતા. આ દસ્તાવેજોમાં જણાવાયું હતું કે આ પ્લાન્ટ શસ્ત્રો-ગ્રેડ યુરેનિયમનું ઉત્પાદન કરશે અને દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા બે પરમાણુ શસ્ત્રોનું ઉત્પાદન કરશે. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સાયન્સ એન્ડ ઇન્ટરનેશનલ સિક્યુરિટી થિંક ટેન્કના ડેવિડ આલ્બ્રાઇટના જણાવ્યા અનુસાર, આ દસ્તાવેજો સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ઈરાન પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવવાનો ઇરાદો ધરાવે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ ઉર્જા એજન્સીએ પણ સ્વીકાર્યું હતું કે આ પ્લાન્ટનું કદ અને ડિઝાઇન શાંતિપૂર્ણ ઉપયોગ માટે યોગ્ય નથી. આ જ કારણ છે કે ઇઝરાયલ તેનો નાશ કરવા માટે તૈયાર છે. ફોર્ડો ફ્યુઅલ એનરિચમેન્ટ પ્લાન્ટ (FFEP)ને શાહિદ અલી મોહમ્મદી ન્યુક્લિયર ફેસિલિટી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ઇઝરાયલ પર પરમાણુ શસ્ત્રો રાખવાનો પણ આરોપ ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને નિશાન બનાવી રહેલા ઇઝરાયલ પર પોતાના શસ્ત્રો રાખવાનો આરોપ છે. આજે તેની પાસે અંદાજે 90 પરમાણુ શસ્ત્રો છે અને ડિમોનામાં તેના ગુપ્ત પરમાણુ સ્થળ પર મોટી માત્રામાં પ્લુટોનિયમ ઉત્પન્ન કરવાની ક્ષમતા છે. ઇઝરાયલ ન તો સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પરમાણુ અપ્રસાર સંધિનો પક્ષ છે અને ન તો કોઈ એજન્સીને પરમાણુ સ્થળોનું નિરીક્ષણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. નેતન્યાહૂના દબાણને કારણે ટ્રમ્પ યુદ્ધમાં જોડાઈ શકે છે
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે શરૂઆતમાં ઇઝરાયલની ઇરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ પર હુમલો કરવાની માગને નકારી કાઢી હતી અને રાજદ્વારી વલણ અપનાવ્યું હતું, પરંતુ ઇઝરાયલી પીએમ નેતન્યાહૂએ પોતાનું વલણ બદલ્યું હતું. નેતન્યાહૂએ ટ્રમ્પ પર દબાણ લાવીને મોટા હુમલાની તૈયારી કરી હતી. તેઓ ઈરાનને પરમાણુ હથિયાર મેળવવાથી રોકવા માંગતા હતા, પરંતુ નેતન્યાહૂની વ્યૂહરચનાથી પ્રભાવિત થયા હતા, જે તેમની શરૂઆતમાં અનિચ્છાથી વિપરીત છે, જેમ કે બળતણ અને બોમ્બ, જે યુએસ લશ્કરી સહાય પૂરી પાડવાનું વિચારી રહ્યા છે.
ઈરાન-ઇઝરાયલ સંઘર્ષ વચ્ચે દુનિયાની નજર ઈરાનના ફોર્ડો ફ્યુઅલ એનરિચમેન્ટ પ્લાન્ટ પર ટકેલી છે. તે ઈરાનના એક પર્વતમાં 295 ફૂટ એટલે કે લગભગ 90 મીટરની ઊંડાઈએ સ્થિત છે. તેની રચના અને વ્યૂહાત્મક સ્થાન એવું છે કે કોઈ પણ દેશ હવાઈ હુમલા દ્વારા તેનો નાશ કરી શકતો નથી. ફોર્ડોના પાયા સુધી પહોંચવા માટે પાંચ ટનલ કાપીને અંદર બંકર જેવી સુવિધાઓ બનાવવામાં આવી છે. તે પરમાણુ ઉર્જા સંગઠન (AEOI) દ્વારા નિયંત્રિત છે. નતાંઝ પછી તે ઈરાનનો બીજો યુરેનિયમ શુદ્ધિકરણ પ્લાન્ટ છે. ઇઝરાયલ લાંબા સમયથી આ બેઝનો નાશ કરવા માગતો હતો. ફક્ત અમેરિકાના GBU-57 મેસિવ ઓર્ડનન્સ પેનિટ્રેટર બંકર-બસ્ટર બોમ્બ અને B-2 સ્ટીલ્થ એરક્રાફ્ટ જ તેને નષ્ટ કરવા સક્ષમ છે, પરંતુ તે એટલું સરળ નથી. તેને નષ્ટ કરવા માટે આ બોમ્બ એક જ જગ્યાએ ઘણી વખત છોડવા પડશે. હવાઈ હુમલાઓ સામે રક્ષણ માટે રચાયેલ છે ઇઝરાયલ ફોર્ડો પ્લાન્ટનો નાશ કેમ કરવા માગે છે? ફોર્ડો પરમાણુ પ્લાન્ટનો ખુલાસો 2009માં ગુપ્ત દસ્તાવેજો દ્વારા થયો હતો. જોકે, આ પ્લાન્ટ વિશેની વાસ્તવિક માહિતી 2018માં પ્રકાશમાં આવી જ્યારે ઇઝરાયલે ઈરાનના પરમાણુ દસ્તાવેજો ચોરી લીધા. ફોર્ડોની યોજના બ્લુપ્રિન્ટ અને ઉદ્દેશ્યો 55 હજાર દસ્તાવેજોમાં નોંધાયેલા હતા. આ દસ્તાવેજોમાં જણાવાયું હતું કે આ પ્લાન્ટ શસ્ત્રો-ગ્રેડ યુરેનિયમનું ઉત્પાદન કરશે અને દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા બે પરમાણુ શસ્ત્રોનું ઉત્પાદન કરશે. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સાયન્સ એન્ડ ઇન્ટરનેશનલ સિક્યુરિટી થિંક ટેન્કના ડેવિડ આલ્બ્રાઇટના જણાવ્યા અનુસાર, આ દસ્તાવેજો સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ઈરાન પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવવાનો ઇરાદો ધરાવે છે. આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ ઉર્જા એજન્સીએ પણ સ્વીકાર્યું હતું કે આ પ્લાન્ટનું કદ અને ડિઝાઇન શાંતિપૂર્ણ ઉપયોગ માટે યોગ્ય નથી. આ જ કારણ છે કે ઇઝરાયલ તેનો નાશ કરવા માટે તૈયાર છે. ફોર્ડો ફ્યુઅલ એનરિચમેન્ટ પ્લાન્ટ (FFEP)ને શાહિદ અલી મોહમ્મદી ન્યુક્લિયર ફેસિલિટી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ઇઝરાયલ પર પરમાણુ શસ્ત્રો રાખવાનો પણ આરોપ ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને નિશાન બનાવી રહેલા ઇઝરાયલ પર પોતાના શસ્ત્રો રાખવાનો આરોપ છે. આજે તેની પાસે અંદાજે 90 પરમાણુ શસ્ત્રો છે અને ડિમોનામાં તેના ગુપ્ત પરમાણુ સ્થળ પર મોટી માત્રામાં પ્લુટોનિયમ ઉત્પન્ન કરવાની ક્ષમતા છે. ઇઝરાયલ ન તો સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પરમાણુ અપ્રસાર સંધિનો પક્ષ છે અને ન તો કોઈ એજન્સીને પરમાણુ સ્થળોનું નિરીક્ષણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. નેતન્યાહૂના દબાણને કારણે ટ્રમ્પ યુદ્ધમાં જોડાઈ શકે છે
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે શરૂઆતમાં ઇઝરાયલની ઇરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ પર હુમલો કરવાની માગને નકારી કાઢી હતી અને રાજદ્વારી વલણ અપનાવ્યું હતું, પરંતુ ઇઝરાયલી પીએમ નેતન્યાહૂએ પોતાનું વલણ બદલ્યું હતું. નેતન્યાહૂએ ટ્રમ્પ પર દબાણ લાવીને મોટા હુમલાની તૈયારી કરી હતી. તેઓ ઈરાનને પરમાણુ હથિયાર મેળવવાથી રોકવા માંગતા હતા, પરંતુ નેતન્યાહૂની વ્યૂહરચનાથી પ્રભાવિત થયા હતા, જે તેમની શરૂઆતમાં અનિચ્છાથી વિપરીત છે, જેમ કે બળતણ અને બોમ્બ, જે યુએસ લશ્કરી સહાય પૂરી પાડવાનું વિચારી રહ્યા છે.
