આજે નેધરલેન્ડ્સના હેગમાં ઉત્તર એટલાન્ટિક સંધિ સંગઠન (નાટો) સમિટનો બીજો દિવસ છે અને સભ્ય દેશોના વડાઓ મળશે. આ બેઠક ત્રણ કલાક સુધી ચાલશે અને જે ઘોષણાપત્ર જાહેર કરવામાં આવશે તે ફક્ત 5 ફકરાની હશે. આ એટલા માટે કરવામાં આવ્યું છે જેથી દેશો વચ્ચેના મતભેદો ખુલ્લામાં ન આવે. આ બેઠકને નાટોના ઇતિહાસમાં સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ બેઠકોમાંની એક માનવામાં આવી રહી છે. આ બેઠક એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે મધ્ય પૂર્વમાં 12 દિવસના ઈરાન-ઈઝરાયલ યુદ્ધ પછી યુદ્ધવિરામ થયો છે, રશિયા-યુક્રેનમાં યુદ્ધ ચાલુ છે અને સમગ્ર વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા અસ્થિર છે. કલમ 5-સંરક્ષણ બજેટ પર ટ્રમ્પ અને અન્ય દેશો વચ્ચે મતભેદો મંગળવારે અગાઉ, સંગઠનમાં મતભેદો વધુ ઘેરા બનતા જોવા મળ્યા હતા. સમિટમાં સૌથી મોટી ચિંતા નાટો દેશો વચ્ચે સંરક્ષણ ખર્ચ અંગેના મતભેદો હતા. નાટો સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ કહ્યું હતું કે સંગઠન યુક્રેન જેવા મુદ્દાઓનો સામનો કરી શકે છે, પરંતુ ટ્રમ્પે નાટોની સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ સંધિ કલમ 5નું ઉલ્લંઘન કર્યું છે. (એકબીજાનું રક્ષણ કરવાનું વચન આપ્યું) પરંતુ સીધો ટેકો આપવાનો ઇનકાર કર્યો. ટ્રમ્પ ઇચ્છે છે કે બધા સભ્ય દેશો તેમના GDP ના 5% સંરક્ષણ પર ખર્ચ કરે, જોકે હાલમાં યુરોપિયન દેશો કુલ GDP ના માત્ર 30% અને GDP ના માત્ર 2% યોગદાન આપે છે. ટ્રમ્પ માને છે કે અમેરિકા નાટોને ખૂબ પૈસા આપે છે અને અન્ય દેશો તેમની જવાબદારીઓ યોગ્ય રીતે પૂર્ણ કરી રહ્યા નથી. 3.5%-1.5% કરાર પર નાટો એજન્ડા અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની માંગણીઓને ધ્યાનમાં રાખીને, નાટો સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ સમિટનો એજન્ડા નક્કી કર્યો છે. બેઠકનું મુખ્ય ધ્યાન યુરોપિયન દેશો દ્વારા સંરક્ષણ ખર્ચ વધારવા પર હતું, જેની ટ્રમ્પ લાંબા સમયથી માંગ કરી રહ્યા છે. નાટોમાં ચાલી રહેલા મતભેદો વચ્ચે, સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટે એક નવો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો છે. આ પ્રસ્તાવ મુજબ, સભ્ય દેશોએ તેમના GDP ના 3.5% સીધા સેના અને શસ્ત્રો પર અને 1.5% સંરક્ષણ સંબંધિત કાર્યો પર ખર્ચ કરવો પડશે. દરખાસ્તમાં 1.5% ખર્ચની વ્યાખ્યા ખૂબ જ ખુલ્લી છે. આનો અર્થ એ છે કે દરેક દેશ તેની પોતાની રીતે અર્થઘટન કરી શકે છે અને કોઈપણ ખર્ચને ‘સંરક્ષણ ખર્ચ’ કહી શકે છે. પોલેન્ડ, એસ્ટોનિયા અને લિથુઆનિયા જેવા કેટલાક દેશો (જે રશિયા તરફથી વધુ ખતરોનો સામનો કરે છે) આ લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે સખત મહેનત કરી રહ્યા છે. બાકીના યુરોપિયન દેશો હજુ પણ આ ખર્ચને પહોંચી વળવામાં ઘણા પાછળ છે. ઘણા દેશો માટે, આ ખર્ચ ખૂબ મોટો છે અને તેઓ 2032 કે 2035 સુધી પણ આ લક્ષ્ય સુધી પહોંચી શકશે નહીં. સ્પેન આ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરે છે સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે બધા 32 દેશો આ પ્રસ્તાવને સમર્થન આપશે. રશિયાના ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને, પોલેન્ડ, જર્મની, નેધરલેન્ડ અને સ્કેન્ડિનેવિયન દેશો પણ આ પ્રસ્તાવને સમર્થન આપી રહ્યા છે. તે જ સમયે, સ્પેને સ્પષ્ટ કર્યું કે તે તેના GDP ના 5% સંરક્ષણ ખર્ચ પર ખર્ચ કરી શકશે નહીં. સ્પેને આનો વિરોધ કર્યો અને કહ્યું કે તે 2.1% થી વધુ ખર્ચ કરશે નહીં. સાંચેઝની સરકાર પહેલાથી જ ભ્રષ્ટાચાર અને રાજકીય દબાણ હેઠળ છે, અને આવી સ્થિતિમાં ખર્ચ વધારવો વધુ મુશ્કેલ બની ગયો છે. ફ્રાન્સ, ઇટાલી, કેનેડા અને બેલ્જિયમ જેવા દેશો પણ આટલો ખર્ચ કરવામાં આરામદાયક નથી.
આજે નેધરલેન્ડ્સના હેગમાં ઉત્તર એટલાન્ટિક સંધિ સંગઠન (નાટો) સમિટનો બીજો દિવસ છે અને સભ્ય દેશોના વડાઓ મળશે. આ બેઠક ત્રણ કલાક સુધી ચાલશે અને જે ઘોષણાપત્ર જાહેર કરવામાં આવશે તે ફક્ત 5 ફકરાની હશે. આ એટલા માટે કરવામાં આવ્યું છે જેથી દેશો વચ્ચેના મતભેદો ખુલ્લામાં ન આવે. આ બેઠકને નાટોના ઇતિહાસમાં સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ બેઠકોમાંની એક માનવામાં આવી રહી છે. આ બેઠક એવા સમયે થઈ રહી છે જ્યારે મધ્ય પૂર્વમાં 12 દિવસના ઈરાન-ઈઝરાયલ યુદ્ધ પછી યુદ્ધવિરામ થયો છે, રશિયા-યુક્રેનમાં યુદ્ધ ચાલુ છે અને સમગ્ર વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા અસ્થિર છે. કલમ 5-સંરક્ષણ બજેટ પર ટ્રમ્પ અને અન્ય દેશો વચ્ચે મતભેદો મંગળવારે અગાઉ, સંગઠનમાં મતભેદો વધુ ઘેરા બનતા જોવા મળ્યા હતા. સમિટમાં સૌથી મોટી ચિંતા નાટો દેશો વચ્ચે સંરક્ષણ ખર્ચ અંગેના મતભેદો હતા. નાટો સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ કહ્યું હતું કે સંગઠન યુક્રેન જેવા મુદ્દાઓનો સામનો કરી શકે છે, પરંતુ ટ્રમ્પે નાટોની સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ સંધિ કલમ 5નું ઉલ્લંઘન કર્યું છે. (એકબીજાનું રક્ષણ કરવાનું વચન આપ્યું) પરંતુ સીધો ટેકો આપવાનો ઇનકાર કર્યો. ટ્રમ્પ ઇચ્છે છે કે બધા સભ્ય દેશો તેમના GDP ના 5% સંરક્ષણ પર ખર્ચ કરે, જોકે હાલમાં યુરોપિયન દેશો કુલ GDP ના માત્ર 30% અને GDP ના માત્ર 2% યોગદાન આપે છે. ટ્રમ્પ માને છે કે અમેરિકા નાટોને ખૂબ પૈસા આપે છે અને અન્ય દેશો તેમની જવાબદારીઓ યોગ્ય રીતે પૂર્ણ કરી રહ્યા નથી. 3.5%-1.5% કરાર પર નાટો એજન્ડા અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની માંગણીઓને ધ્યાનમાં રાખીને, નાટો સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ સમિટનો એજન્ડા નક્કી કર્યો છે. બેઠકનું મુખ્ય ધ્યાન યુરોપિયન દેશો દ્વારા સંરક્ષણ ખર્ચ વધારવા પર હતું, જેની ટ્રમ્પ લાંબા સમયથી માંગ કરી રહ્યા છે. નાટોમાં ચાલી રહેલા મતભેદો વચ્ચે, સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટે એક નવો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો છે. આ પ્રસ્તાવ મુજબ, સભ્ય દેશોએ તેમના GDP ના 3.5% સીધા સેના અને શસ્ત્રો પર અને 1.5% સંરક્ષણ સંબંધિત કાર્યો પર ખર્ચ કરવો પડશે. દરખાસ્તમાં 1.5% ખર્ચની વ્યાખ્યા ખૂબ જ ખુલ્લી છે. આનો અર્થ એ છે કે દરેક દેશ તેની પોતાની રીતે અર્થઘટન કરી શકે છે અને કોઈપણ ખર્ચને ‘સંરક્ષણ ખર્ચ’ કહી શકે છે. પોલેન્ડ, એસ્ટોનિયા અને લિથુઆનિયા જેવા કેટલાક દેશો (જે રશિયા તરફથી વધુ ખતરોનો સામનો કરે છે) આ લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે સખત મહેનત કરી રહ્યા છે. બાકીના યુરોપિયન દેશો હજુ પણ આ ખર્ચને પહોંચી વળવામાં ઘણા પાછળ છે. ઘણા દેશો માટે, આ ખર્ચ ખૂબ મોટો છે અને તેઓ 2032 કે 2035 સુધી પણ આ લક્ષ્ય સુધી પહોંચી શકશે નહીં. સ્પેન આ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરે છે સેક્રેટરી જનરલ માર્ક રુટેએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે બધા 32 દેશો આ પ્રસ્તાવને સમર્થન આપશે. રશિયાના ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને, પોલેન્ડ, જર્મની, નેધરલેન્ડ અને સ્કેન્ડિનેવિયન દેશો પણ આ પ્રસ્તાવને સમર્થન આપી રહ્યા છે. તે જ સમયે, સ્પેને સ્પષ્ટ કર્યું કે તે તેના GDP ના 5% સંરક્ષણ ખર્ચ પર ખર્ચ કરી શકશે નહીં. સ્પેને આનો વિરોધ કર્યો અને કહ્યું કે તે 2.1% થી વધુ ખર્ચ કરશે નહીં. સાંચેઝની સરકાર પહેલાથી જ ભ્રષ્ટાચાર અને રાજકીય દબાણ હેઠળ છે, અને આવી સ્થિતિમાં ખર્ચ વધારવો વધુ મુશ્કેલ બની ગયો છે. ફ્રાન્સ, ઇટાલી, કેનેડા અને બેલ્જિયમ જેવા દેશો પણ આટલો ખર્ચ કરવામાં આરામદાયક નથી.
