પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ શનિવારે ભારતીય અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લા સાથે વાત કરી હતી. PMOએ આ વાતચીતનો ફોટો શેર કર્યો છે. ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ બે દિવસ પહેલા 26 જૂને ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પહોંચ્યા હતા. તેઓ 41 વર્ષ પછી અવકાશમાં જનારા પ્રથમ ભારતીય છે. પ્રધાનમંત્રી મોદીએ શુભાંશુના અવકાશમાં જવાને ઐતિહાસિક ક્ષણ ગણાવી હતી. એક્સિયમ મિશન 4 હેઠળ, બધા અવકાશયાત્રીઓ 25 જૂને બપોરે 12 વાગ્યે ISS માટે રવાના થયા હતા. તેઓ સ્પેસએક્સના ફાલ્કન-9 રોકેટ સાથે જોડાયેલા ડ્રેગન કેપ્સ્યુલમાં કેનેડી સ્પેસ સેન્ટરથી ઉડાન ભરી હતી. ટેકનિકલ ખામીઓ અને હવામાન સમસ્યાઓને કારણે આ મિશન 6 વખત મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રી મોદી અને શુભાંશુ શુક્લા વચ્ચે વાતચીત… PM મોદી- ત્યાં બધું બરાબર છે. શુભાંશુ- હું ઠીક છું અને સુરક્ષિત છું. આ એક ખૂબ જ નવો અનુભવ છે. ઘણી બધી બાબતો છે, તેઓ બતાવી રહ્યા છે અને ભારત અને દેશવાસીઓ કઈ દિશામાં જઈ રહ્યા છે. જ્યારે હું નાનો હતો, ત્યારે મેં ક્યારેય વિચાર્યું ન હતું કે હું એસ્ટ્રોનોટ બની શકીશ. તમારા નેતૃત્વમાં, દેશ હવે તેના સપનાઓને સાકાર કરી શકે છે. PM મોદી- શું તમે તમારી સાથે લાવેલો ગાજરનો હલવો તમારા સાથીદારોને ખવડાવ્યો હતો? શુભાંશુ- હા, હું ગાજર અને મગની દાળનો હલવો લાવ્યો હતો. હું તે અન્ય દેશોના સાથીદારોને આપવા માંગતો હતો જેથી તેઓ ભારતનો સમૃદ્ધ સ્વાદ માણી શકે. મેં બધા સાથે બેસીને ખાધું. PM મોદી- તમને ધરતી માતાની પરિક્રમા કરવાની તક મળી છે, તમે અત્યારે ક્યાં છો? શુભાંશુ- અમે 16 વાર પરિક્રમા કરીએ છીએ, 16 સૂર્યોદય અને 16 સૂર્યાસ્ત જોઈએ છીએ. અમે 28 હજાર કિમી/કલાકની ઝડપે આગળ વધીએ છીએ. આ ગતિ દર્શાવે છે કે આપણો દેશ કેટલી ઝડપથી આગળ વધી રહ્યો છે. PM મોદી- પહેલો વિચાર શું હતો? શુભાંશુ- પહેલો નજારો પૃથ્વીનો હતો. તેને જોયા પછી મારા મનમાં પહેલો વિચાર આવ્યો કે પૃથ્વી એક જ છે. બહારથી, કોઈ સીમા રેખા દેખાતી નથી, કોઈ સરહદ દેખાતી નથી. જ્યારે મેં ભારત જોયું, ત્યારે તે ખૂબ જ ભવ્ય અને મોટું લાગે છે. પૃથ્વીની એકતા વિવિધતામાં દેખાય છે. પૃથ્વી આપણું ઘર છે અને આપણે બધા એક છીએ. PM મોદી- તમે વાસ્તવિક પરિસ્થિતિમાં છો, ત્યાંની પરિસ્થિતિઓ કેટલી અલગ છે? શુભાંશુ- અમે તાલીમ લીધી, પ્રક્રિયા જાણતા હતા, પ્રયોગો જાણતા હતા, અહીં બધું બદલાય છે. અહીં ગુરુત્વાકર્ષણ છે, સૂક્ષ્મ ગુરુત્વાકર્ષણ છે. નાની વસ્તુઓ મહત્વની છે. તમારી સાથે વાત કરતી વખતે મેં મારા પગ બાંધી દીધા છે.
શુભાંશુ 14 દિવસ ISS પર રહેશે અને ડેટા એકત્રિત કરશે
શુભાંશુ 14 દિવસ સુધી ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશનમાં રહેશે અને 7 પ્રયોગો કરશે, જે ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. આમાંના મોટાભાગના જૈવિક અભ્યાસો હશે, જેમ કે અવકાશમાં માનવ સ્વાસ્થ્ય અને જીવતંત્ર પર થતી અસરો જોવા. તેઓ નાસા સાથે મળીને 5 વધુ પ્રયોગો કરશે, જે લાંબા અવકાશ મિશન માટે ડેટા એકત્રિત કરશે. આ મિશનમાં કરવામાં આવેલા પ્રયોગો ભારતના ગગનયાન મિશનને મજબૂત બનાવશે. શુભાંશુએ કહ્યું હતું- મારું નસીબ કે અવકાશ મથક પરથી પૃથ્વીનો નજારો જોયો
ISS પર સ્વાગત સમારોહમાં શુભાંશુએ કહ્યું હતું કે- મારું નસીબ છે કે હું એવા થોડા લોકોમાં સામેલ થઈ શક્યો જેમણે અવકાશ મથક પરથી પૃથ્વીનો નજારો જોયો. તમારા પ્રેમ અને આશીર્વાદથી, હું આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ કેન્દ્ર સુધી પહોંચી શક્યો છું. અહીં ઊભા રહેવું ખૂબ જ સરળ લાગે છે, પરંતુ આ બધું ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. તેમણે કહ્યું કે મારું માથું ભારે છે અને મને થોડી અસ્વસ્થતા થઈ રહી છે. પરંતુ આ બધી ખૂબ જ નાની બાબતો છે, અમે થોડા દિવસોમાં તેની આદત પાડીશું. 26 જૂનના રોજ બપોરે અવકાશયાનથી લાઈવ વાતચીતમાં શુભાંશુએ કહ્યું- અવકાશમાંથી નમસ્કાર! હું અહીં બાળકની જેમ શીખી રહ્યો છું… અવકાશમાં કેવી રીતે ચાલવું અને ખાવું. ” મિશનના 4 ફોટોઝ… શુભાંશુનો અવકાશયાનમાંથી સંપૂર્ણ સંદેશ… નમસ્કાર ફ્રોમ સ્પેસ! હું મારા સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે અહીં આવવા માટે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છું. સાચું કહું તો, ગઈકાલે જ્યારે હું લોન્ચપેડ પર કેપ્સ્યુલમાં બેઠો હતો. 30 દિવસના ક્વોરેન્ટાઇન પછી, હું ફક્ત હવે આગળ વધવા માગતો હતો, પરંતુ જ્યારે મુસાફરી શરૂ થઈ, ત્યારે એવું લાગ્યું કે સીટ પર પાછળ ધકેલી દેવામાં આવી રહ્યા છે. તે એક અદ્ભુત સવારી હતી, અને પછી અચાનક બધું શાંત થઈ ગયું. બધું બંધ થઈ ગયું. બેલ્ટ ખોલ્યો અને અમે શૂન્યાવકાશની શાંતિમાં તરતા હતા. તે એક અદ્ભુત લાગણી હતી. હું આ તકનો ઉપયોગ આ યાત્રાનો ભાગ રહેલા દરેકનો આભાર માનવા માગુ છું. હું સમજું છું કે આ કોઈ વ્યક્તિગત સિદ્ધિ નથી, તે તમારા બધાની સામૂહિક સિદ્ધિ છે જે આ યાત્રાનો ભાગ રહ્યા છે. હું તમારા બધાનો હૃદય પૂર્વક આભાર માનવા માગુ છું. પરિવાર અને મિત્રોને પણ, તમારા સમર્થનનો અર્થ ઘણો છે. આ બધું તમારા બધાના કારણે શક્ય બન્યું છે. અમે તમને જોયઅને ગ્રેસ બતાવ્યું. આ હંસ છે, એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રતીક. તે ખૂબ જ સુંદર લાગે છે, પરંતુ આપણી ભારતીય સંસ્કૃતિમાં હંસ શાણપણનું પ્રતીક છે. તે શું મહત્વપૂર્ણ છે અને શું નથી તે પારખવાની ક્ષમતાનું પણ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. મને લાગે છે કે પોલેન્ડ, હંગેરી અને ભારતમાં પણ તેનું પ્રતીકાત્મક મહત્વ છે. તે સંયોગ જેવું લાગે છે, પરંતુ એવું નથી. તેનો અર્થ તેનાથી ઘણો વધારે છે. જ્યારે અમે શૂન્યાવકાશમાં ઉડાન ભરી ત્યારે મને બહુ સારું લાગ્યું ન હતું, પરંતુ ગઈકાલથી મને કહેવામાં આવ્યું છે કે હું ઘણી ઊંઘ લઉં છું, જે એક સારો સંકેત છે. મને લાગે છે કે તે એક મહાન સંકેત છે. હું આ વાતાવરણમાં સારી રીતે એડજસ્ટ થઈ રહ્યો છું. દૃશ્યોનો આનંદ માણી રહ્યો છું, સમગ્ર અનુભવનો આનંદ માણી રહ્યો છું. બાળકની જેમ શીખી રહ્યો છું – નવા પગલાં, ચાલવું, મારી જાતને નિયંત્રિત કરવી, ખાવું, બધું. તે એક નવું વાતાવરણ, નવો પડકાર છે અને હું મારા સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે આ અનુભવનો ખૂબ આનંદ માણી રહ્યો છું. ભૂલો કરવી ઠીક છે, પરંતુ બીજા કોઈને ભૂલો કરતા જોવું વધુ સારું છે. અહીં ખૂબ જ મજાનો સમય રહ્યો છે. હું ફક્ત એટલું જ કહેવા માગુ છું. આ શક્ય બનાવવા બદલ તમારા બધાનો ખૂબ ખૂબ આભાર. મને ખાતરી છે કે અહીં અમારો સમય ખૂબ જ સારો રહેશે. લોન્ચિંગ થયા પછી તરત જ શુભાંશુએ કહ્યું હતું… મિશનના પહેલા દિવસના 3 તસવીરો… 41 વર્ષ પછી કોઈ ભારતીય અવકાશયાત્રી અવકાશમાં ગયો અમેરિકન અવકાશ એજન્સી નાસા અને ભારતીય એજન્સી ઇસરો વચ્ચેના કરાર હેઠળ, ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને આ મિશન માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. શુભાંશુ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ સ્ટેશનની મુલાકાત લેનારા પ્રથમ ભારતીય અને અવકાશમાં જનારા બીજા ભારતીય છે. 41 વર્ષ પહેલાં, રાકેશ શર્માએ 1984 માં સોવિયેત યુનિયનના અવકાશયાનમાં અવકાશની યાત્રા કરી હતી. શુભાંશુનો આ અનુભવ ભારતના ગગનયાન મિશનમાં ઉપયોગી થશે. આ ભારતનું પહેલું માનવ અવકાશ મિશન છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મોકલવાનો અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પાછા લાવવાનો છે. તે 2027 માં લોન્ચ થવાની સંભાવના છે. ભારતમાં અવકાશયાત્રીઓને ગગનયાત્રી કહેવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે, રશિયામાં તેમને કોસ્મોનૉટ્સ કહેવામાં આવે છે અને ચીનમાં તેમને તાઈકોનૉટ્સ કહેવામાં આવે છે. એક્સિયમ-4 મિશન 6 વખત ટાળવામાં આવ્યું હતું મિશનનો ઉદ્દેશ: સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવાના પ્લાનિંગનો એક ભાગ અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા અને ભારતીય એજન્સી ઇસરો વચ્ચેના કરાર હેઠળ ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને આ મિશન માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. Ax-4 મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ અંતરીક્ષમાં રિસર્ચ કરવાનો અને નવી ટેક્નોલોજીનો ટેસ્ટ કરવાનો છે. આ મિશન પ્રાઈવેટ સ્પેસ ટ્રાવેલને પ્રોત્સાહન આપવાનું પણ છે અને એ એક્સિયમ સ્પેસ પ્લાનિંગનો એક ભાગ છે, જે ભવિષ્યમાં એક કોમર્શિયલ સ્પેસ સ્ટેશન (એક્સિયમ સ્ટેશન) બનાવવાનો પ્લાન છે. હવે 6 મહત્ત્વપૂર્ણ સવાલના જવાબ: સવાલ 1: શુભાંશુ શુક્લા કોણ છે? જવાબ: શુભાંશુનો જન્મ 1986માં ઉત્તરપ્રદેશના લખનઉમાં થયો હતો. તેમણે નેશનલ ડિફેન્સ એકેડેમી (NDA)માંથી અભ્યાસ કર્યો હતો. તેઓ 2006માં વાયુસેનામાં જોડાયા હતા અને તેમને ફાઇટર જેટ ઉડાડવાનો અનુભવ છે. તેમને ISROના ગગનયાન મિશન માટે પણ પસંદ કરવામાં આવ્યા છે, જે ભારતનું પ્રથમ માનવ અંતરીક્ષ મિશન છે. અવકાશયાત્રી બનવા માટે તેમણે રશિયા અને અમેરિકામાં ખાસ ટ્રેનિંગ લીધી. આમાં તેમણે માઇક્રોગ્રેવિટી, ઇમર્જન્સી હેન્ડલિંગ અને વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગોમાં કામ કરવાનું શીખ્યા. સવાલ 2: શુભાંશુ ISS પર શું કરશે? જવાબ: શુભાંશુ ત્યાં 14 દિવસ રહેશે અને ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલા 7 પ્રયોગ કરશે. આમાંના મોટા ભાગના બાયોલોજિકલ અભ્યાસો હશે, જેમ કે અંતરીક્ષમાં માનવ સ્વાસ્થ્ય અને સજીવો પર થતી અસરો જોવી. આ ઉપરાંત તેઓ નાસા સાથે 5 વધુ પ્રયોગો કરશે, જે લાંબા અંતરીક્ષ મિશન માટે ડેટા એકત્રિત કરશે. આ મિશનમાં કરવામાં આવેલા પ્રયોગો ભારતના ગગનયાન મિશનને મજબૂત બનાવશે. સવાલ 3: શુભાંશુ પોતાની સાથે અવકાશમાં શું-શું લઈ જઈ રહ્યો છે? જવાબ: શુભાંશુ શુક્લા પોતાની સાથે ખાસ તૈયાર કરેલી ભારતીય મીઠાઈઓ લઈ જઈ રહ્યો છે. એક પ્રેસ-કોન્ફરન્સમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ કેરીનો રસ, ગાજરનો હલવો અને મગની દાળનો હલવો અવકાશમાં લઈ જશે. તેઓ આ બધું ISS પર તેમના સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે શેર કરવાની યોજના બનાવી રહ્યા છે. સવાલ 4: આ મિશનમાં ભારતને કેટલો ખર્ચ થયો છે? જવાબ: ભારતે આ મિશન પર અત્યારસુધીમાં લગભગ 548 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. આમાં શુભાંશુ અને તેના બેકઅપ ગ્રુપ કેપ્ટન પ્રશાંત નાયરને ટ્રેનિંગ આપવાનો ખર્ચ પણ સામેલ છે. આ રૂપિયા ટ્રેનિંગ, સાધનો અને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી પર ખર્ચવામાં આવ્યા છે. શુભાંશુની ટ્રેનિંગની 3 તસવીર… સવાલ 5: ભારત માટે આ મિશન કેટલું મહત્ત્વનું છે? જવાબ: શુભાંશુનો આ અનુભવ ગગનયાન મિશન (2027માં પ્લાન્ડ) માટે ખૂબ મદદરૂપ થશે. પાછા ફર્યા પછી તેઓ જે ડેટા અને અનુભવ લાવશે એ ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમને આગળ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. સવાલ 6: શું આ કોઈ પ્રાઇવેટ સ્પેસ મિશન છે? જવાબ: હા, એક્સિયમ મિશન 4 એક પ્રાઈવેટ સ્પેસ ફ્લાઇટ મિશન છે. એ અમેરિકાની પ્રાઈવેટ સ્પેસ કંપની એક્સિયમ સ્પેસ અને નાસા વચ્ચેના સહયોગથી થઈ રહ્યું છે. આ એક્સિયમ સ્પેસનું ચોથું મિશન છે. ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન શું છે? ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન એ પૃથ્વીની આસપાસ ફરતું એક મોટું અંતરીક્ષયાન છે. એમાં અવકાશયાત્રીઓ રહે છે અને માઇક્રોગ્રેવિટીમાં પ્રયોગો કરે છે. એ 28,000 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ટ્રાવેલ કરે છે. એ દર 90 મિનિટે પૃથ્વીની પરિક્રમા પૂર્ણ કરે છે. એ 5 સ્પેસ એજન્સીઓ સાથે મળીને બનાવવામાં આવ્યું છે. સ્ટેશનનો પહેલો ભાગ નવેમ્બર 1998માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ શનિવારે ભારતીય અવકાશયાત્રી શુભાંશુ શુક્લા સાથે વાત કરી હતી. PMOએ આ વાતચીતનો ફોટો શેર કર્યો છે. ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ બે દિવસ પહેલા 26 જૂને ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પહોંચ્યા હતા. તેઓ 41 વર્ષ પછી અવકાશમાં જનારા પ્રથમ ભારતીય છે. પ્રધાનમંત્રી મોદીએ શુભાંશુના અવકાશમાં જવાને ઐતિહાસિક ક્ષણ ગણાવી હતી. એક્સિયમ મિશન 4 હેઠળ, બધા અવકાશયાત્રીઓ 25 જૂને બપોરે 12 વાગ્યે ISS માટે રવાના થયા હતા. તેઓ સ્પેસએક્સના ફાલ્કન-9 રોકેટ સાથે જોડાયેલા ડ્રેગન કેપ્સ્યુલમાં કેનેડી સ્પેસ સેન્ટરથી ઉડાન ભરી હતી. ટેકનિકલ ખામીઓ અને હવામાન સમસ્યાઓને કારણે આ મિશન 6 વખત મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રી મોદી અને શુભાંશુ શુક્લા વચ્ચે વાતચીત… PM મોદી- ત્યાં બધું બરાબર છે. શુભાંશુ- હું ઠીક છું અને સુરક્ષિત છું. આ એક ખૂબ જ નવો અનુભવ છે. ઘણી બધી બાબતો છે, તેઓ બતાવી રહ્યા છે અને ભારત અને દેશવાસીઓ કઈ દિશામાં જઈ રહ્યા છે. જ્યારે હું નાનો હતો, ત્યારે મેં ક્યારેય વિચાર્યું ન હતું કે હું એસ્ટ્રોનોટ બની શકીશ. તમારા નેતૃત્વમાં, દેશ હવે તેના સપનાઓને સાકાર કરી શકે છે. PM મોદી- શું તમે તમારી સાથે લાવેલો ગાજરનો હલવો તમારા સાથીદારોને ખવડાવ્યો હતો? શુભાંશુ- હા, હું ગાજર અને મગની દાળનો હલવો લાવ્યો હતો. હું તે અન્ય દેશોના સાથીદારોને આપવા માંગતો હતો જેથી તેઓ ભારતનો સમૃદ્ધ સ્વાદ માણી શકે. મેં બધા સાથે બેસીને ખાધું. PM મોદી- તમને ધરતી માતાની પરિક્રમા કરવાની તક મળી છે, તમે અત્યારે ક્યાં છો? શુભાંશુ- અમે 16 વાર પરિક્રમા કરીએ છીએ, 16 સૂર્યોદય અને 16 સૂર્યાસ્ત જોઈએ છીએ. અમે 28 હજાર કિમી/કલાકની ઝડપે આગળ વધીએ છીએ. આ ગતિ દર્શાવે છે કે આપણો દેશ કેટલી ઝડપથી આગળ વધી રહ્યો છે. PM મોદી- પહેલો વિચાર શું હતો? શુભાંશુ- પહેલો નજારો પૃથ્વીનો હતો. તેને જોયા પછી મારા મનમાં પહેલો વિચાર આવ્યો કે પૃથ્વી એક જ છે. બહારથી, કોઈ સીમા રેખા દેખાતી નથી, કોઈ સરહદ દેખાતી નથી. જ્યારે મેં ભારત જોયું, ત્યારે તે ખૂબ જ ભવ્ય અને મોટું લાગે છે. પૃથ્વીની એકતા વિવિધતામાં દેખાય છે. પૃથ્વી આપણું ઘર છે અને આપણે બધા એક છીએ. PM મોદી- તમે વાસ્તવિક પરિસ્થિતિમાં છો, ત્યાંની પરિસ્થિતિઓ કેટલી અલગ છે? શુભાંશુ- અમે તાલીમ લીધી, પ્રક્રિયા જાણતા હતા, પ્રયોગો જાણતા હતા, અહીં બધું બદલાય છે. અહીં ગુરુત્વાકર્ષણ છે, સૂક્ષ્મ ગુરુત્વાકર્ષણ છે. નાની વસ્તુઓ મહત્વની છે. તમારી સાથે વાત કરતી વખતે મેં મારા પગ બાંધી દીધા છે.
શુભાંશુ 14 દિવસ ISS પર રહેશે અને ડેટા એકત્રિત કરશે
શુભાંશુ 14 દિવસ સુધી ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશનમાં રહેશે અને 7 પ્રયોગો કરશે, જે ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. આમાંના મોટાભાગના જૈવિક અભ્યાસો હશે, જેમ કે અવકાશમાં માનવ સ્વાસ્થ્ય અને જીવતંત્ર પર થતી અસરો જોવા. તેઓ નાસા સાથે મળીને 5 વધુ પ્રયોગો કરશે, જે લાંબા અવકાશ મિશન માટે ડેટા એકત્રિત કરશે. આ મિશનમાં કરવામાં આવેલા પ્રયોગો ભારતના ગગનયાન મિશનને મજબૂત બનાવશે. શુભાંશુએ કહ્યું હતું- મારું નસીબ કે અવકાશ મથક પરથી પૃથ્વીનો નજારો જોયો
ISS પર સ્વાગત સમારોહમાં શુભાંશુએ કહ્યું હતું કે- મારું નસીબ છે કે હું એવા થોડા લોકોમાં સામેલ થઈ શક્યો જેમણે અવકાશ મથક પરથી પૃથ્વીનો નજારો જોયો. તમારા પ્રેમ અને આશીર્વાદથી, હું આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ કેન્દ્ર સુધી પહોંચી શક્યો છું. અહીં ઊભા રહેવું ખૂબ જ સરળ લાગે છે, પરંતુ આ બધું ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. તેમણે કહ્યું કે મારું માથું ભારે છે અને મને થોડી અસ્વસ્થતા થઈ રહી છે. પરંતુ આ બધી ખૂબ જ નાની બાબતો છે, અમે થોડા દિવસોમાં તેની આદત પાડીશું. 26 જૂનના રોજ બપોરે અવકાશયાનથી લાઈવ વાતચીતમાં શુભાંશુએ કહ્યું- અવકાશમાંથી નમસ્કાર! હું અહીં બાળકની જેમ શીખી રહ્યો છું… અવકાશમાં કેવી રીતે ચાલવું અને ખાવું. ” મિશનના 4 ફોટોઝ… શુભાંશુનો અવકાશયાનમાંથી સંપૂર્ણ સંદેશ… નમસ્કાર ફ્રોમ સ્પેસ! હું મારા સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે અહીં આવવા માટે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છું. સાચું કહું તો, ગઈકાલે જ્યારે હું લોન્ચપેડ પર કેપ્સ્યુલમાં બેઠો હતો. 30 દિવસના ક્વોરેન્ટાઇન પછી, હું ફક્ત હવે આગળ વધવા માગતો હતો, પરંતુ જ્યારે મુસાફરી શરૂ થઈ, ત્યારે એવું લાગ્યું કે સીટ પર પાછળ ધકેલી દેવામાં આવી રહ્યા છે. તે એક અદ્ભુત સવારી હતી, અને પછી અચાનક બધું શાંત થઈ ગયું. બધું બંધ થઈ ગયું. બેલ્ટ ખોલ્યો અને અમે શૂન્યાવકાશની શાંતિમાં તરતા હતા. તે એક અદ્ભુત લાગણી હતી. હું આ તકનો ઉપયોગ આ યાત્રાનો ભાગ રહેલા દરેકનો આભાર માનવા માગુ છું. હું સમજું છું કે આ કોઈ વ્યક્તિગત સિદ્ધિ નથી, તે તમારા બધાની સામૂહિક સિદ્ધિ છે જે આ યાત્રાનો ભાગ રહ્યા છે. હું તમારા બધાનો હૃદય પૂર્વક આભાર માનવા માગુ છું. પરિવાર અને મિત્રોને પણ, તમારા સમર્થનનો અર્થ ઘણો છે. આ બધું તમારા બધાના કારણે શક્ય બન્યું છે. અમે તમને જોયઅને ગ્રેસ બતાવ્યું. આ હંસ છે, એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રતીક. તે ખૂબ જ સુંદર લાગે છે, પરંતુ આપણી ભારતીય સંસ્કૃતિમાં હંસ શાણપણનું પ્રતીક છે. તે શું મહત્વપૂર્ણ છે અને શું નથી તે પારખવાની ક્ષમતાનું પણ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. મને લાગે છે કે પોલેન્ડ, હંગેરી અને ભારતમાં પણ તેનું પ્રતીકાત્મક મહત્વ છે. તે સંયોગ જેવું લાગે છે, પરંતુ એવું નથી. તેનો અર્થ તેનાથી ઘણો વધારે છે. જ્યારે અમે શૂન્યાવકાશમાં ઉડાન ભરી ત્યારે મને બહુ સારું લાગ્યું ન હતું, પરંતુ ગઈકાલથી મને કહેવામાં આવ્યું છે કે હું ઘણી ઊંઘ લઉં છું, જે એક સારો સંકેત છે. મને લાગે છે કે તે એક મહાન સંકેત છે. હું આ વાતાવરણમાં સારી રીતે એડજસ્ટ થઈ રહ્યો છું. દૃશ્યોનો આનંદ માણી રહ્યો છું, સમગ્ર અનુભવનો આનંદ માણી રહ્યો છું. બાળકની જેમ શીખી રહ્યો છું – નવા પગલાં, ચાલવું, મારી જાતને નિયંત્રિત કરવી, ખાવું, બધું. તે એક નવું વાતાવરણ, નવો પડકાર છે અને હું મારા સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે આ અનુભવનો ખૂબ આનંદ માણી રહ્યો છું. ભૂલો કરવી ઠીક છે, પરંતુ બીજા કોઈને ભૂલો કરતા જોવું વધુ સારું છે. અહીં ખૂબ જ મજાનો સમય રહ્યો છે. હું ફક્ત એટલું જ કહેવા માગુ છું. આ શક્ય બનાવવા બદલ તમારા બધાનો ખૂબ ખૂબ આભાર. મને ખાતરી છે કે અહીં અમારો સમય ખૂબ જ સારો રહેશે. લોન્ચિંગ થયા પછી તરત જ શુભાંશુએ કહ્યું હતું… મિશનના પહેલા દિવસના 3 તસવીરો… 41 વર્ષ પછી કોઈ ભારતીય અવકાશયાત્રી અવકાશમાં ગયો અમેરિકન અવકાશ એજન્સી નાસા અને ભારતીય એજન્સી ઇસરો વચ્ચેના કરાર હેઠળ, ભારતીય વાયુસેનાના ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને આ મિશન માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. શુભાંશુ આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ સ્ટેશનની મુલાકાત લેનારા પ્રથમ ભારતીય અને અવકાશમાં જનારા બીજા ભારતીય છે. 41 વર્ષ પહેલાં, રાકેશ શર્માએ 1984 માં સોવિયેત યુનિયનના અવકાશયાનમાં અવકાશની યાત્રા કરી હતી. શુભાંશુનો આ અનુભવ ભારતના ગગનયાન મિશનમાં ઉપયોગી થશે. આ ભારતનું પહેલું માનવ અવકાશ મિશન છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મોકલવાનો અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પાછા લાવવાનો છે. તે 2027 માં લોન્ચ થવાની સંભાવના છે. ભારતમાં અવકાશયાત્રીઓને ગગનયાત્રી કહેવામાં આવે છે. તેવી જ રીતે, રશિયામાં તેમને કોસ્મોનૉટ્સ કહેવામાં આવે છે અને ચીનમાં તેમને તાઈકોનૉટ્સ કહેવામાં આવે છે. એક્સિયમ-4 મિશન 6 વખત ટાળવામાં આવ્યું હતું મિશનનો ઉદ્દેશ: સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવાના પ્લાનિંગનો એક ભાગ અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા અને ભારતીય એજન્સી ઇસરો વચ્ચેના કરાર હેઠળ ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને આ મિશન માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. Ax-4 મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ અંતરીક્ષમાં રિસર્ચ કરવાનો અને નવી ટેક્નોલોજીનો ટેસ્ટ કરવાનો છે. આ મિશન પ્રાઈવેટ સ્પેસ ટ્રાવેલને પ્રોત્સાહન આપવાનું પણ છે અને એ એક્સિયમ સ્પેસ પ્લાનિંગનો એક ભાગ છે, જે ભવિષ્યમાં એક કોમર્શિયલ સ્પેસ સ્ટેશન (એક્સિયમ સ્ટેશન) બનાવવાનો પ્લાન છે. હવે 6 મહત્ત્વપૂર્ણ સવાલના જવાબ: સવાલ 1: શુભાંશુ શુક્લા કોણ છે? જવાબ: શુભાંશુનો જન્મ 1986માં ઉત્તરપ્રદેશના લખનઉમાં થયો હતો. તેમણે નેશનલ ડિફેન્સ એકેડેમી (NDA)માંથી અભ્યાસ કર્યો હતો. તેઓ 2006માં વાયુસેનામાં જોડાયા હતા અને તેમને ફાઇટર જેટ ઉડાડવાનો અનુભવ છે. તેમને ISROના ગગનયાન મિશન માટે પણ પસંદ કરવામાં આવ્યા છે, જે ભારતનું પ્રથમ માનવ અંતરીક્ષ મિશન છે. અવકાશયાત્રી બનવા માટે તેમણે રશિયા અને અમેરિકામાં ખાસ ટ્રેનિંગ લીધી. આમાં તેમણે માઇક્રોગ્રેવિટી, ઇમર્જન્સી હેન્ડલિંગ અને વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગોમાં કામ કરવાનું શીખ્યા. સવાલ 2: શુભાંશુ ISS પર શું કરશે? જવાબ: શુભાંશુ ત્યાં 14 દિવસ રહેશે અને ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલા 7 પ્રયોગ કરશે. આમાંના મોટા ભાગના બાયોલોજિકલ અભ્યાસો હશે, જેમ કે અંતરીક્ષમાં માનવ સ્વાસ્થ્ય અને સજીવો પર થતી અસરો જોવી. આ ઉપરાંત તેઓ નાસા સાથે 5 વધુ પ્રયોગો કરશે, જે લાંબા અંતરીક્ષ મિશન માટે ડેટા એકત્રિત કરશે. આ મિશનમાં કરવામાં આવેલા પ્રયોગો ભારતના ગગનયાન મિશનને મજબૂત બનાવશે. સવાલ 3: શુભાંશુ પોતાની સાથે અવકાશમાં શું-શું લઈ જઈ રહ્યો છે? જવાબ: શુભાંશુ શુક્લા પોતાની સાથે ખાસ તૈયાર કરેલી ભારતીય મીઠાઈઓ લઈ જઈ રહ્યો છે. એક પ્રેસ-કોન્ફરન્સમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ કેરીનો રસ, ગાજરનો હલવો અને મગની દાળનો હલવો અવકાશમાં લઈ જશે. તેઓ આ બધું ISS પર તેમના સાથી અવકાશયાત્રીઓ સાથે શેર કરવાની યોજના બનાવી રહ્યા છે. સવાલ 4: આ મિશનમાં ભારતને કેટલો ખર્ચ થયો છે? જવાબ: ભારતે આ મિશન પર અત્યારસુધીમાં લગભગ 548 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. આમાં શુભાંશુ અને તેના બેકઅપ ગ્રુપ કેપ્ટન પ્રશાંત નાયરને ટ્રેનિંગ આપવાનો ખર્ચ પણ સામેલ છે. આ રૂપિયા ટ્રેનિંગ, સાધનો અને આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી પર ખર્ચવામાં આવ્યા છે. શુભાંશુની ટ્રેનિંગની 3 તસવીર… સવાલ 5: ભારત માટે આ મિશન કેટલું મહત્ત્વનું છે? જવાબ: શુભાંશુનો આ અનુભવ ગગનયાન મિશન (2027માં પ્લાન્ડ) માટે ખૂબ મદદરૂપ થશે. પાછા ફર્યા પછી તેઓ જે ડેટા અને અનુભવ લાવશે એ ભારતના અવકાશ કાર્યક્રમને આગળ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. સવાલ 6: શું આ કોઈ પ્રાઇવેટ સ્પેસ મિશન છે? જવાબ: હા, એક્સિયમ મિશન 4 એક પ્રાઈવેટ સ્પેસ ફ્લાઇટ મિશન છે. એ અમેરિકાની પ્રાઈવેટ સ્પેસ કંપની એક્સિયમ સ્પેસ અને નાસા વચ્ચેના સહયોગથી થઈ રહ્યું છે. આ એક્સિયમ સ્પેસનું ચોથું મિશન છે. ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન શું છે? ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન એ પૃથ્વીની આસપાસ ફરતું એક મોટું અંતરીક્ષયાન છે. એમાં અવકાશયાત્રીઓ રહે છે અને માઇક્રોગ્રેવિટીમાં પ્રયોગો કરે છે. એ 28,000 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ટ્રાવેલ કરે છે. એ દર 90 મિનિટે પૃથ્વીની પરિક્રમા પૂર્ણ કરે છે. એ 5 સ્પેસ એજન્સીઓ સાથે મળીને બનાવવામાં આવ્યું છે. સ્ટેશનનો પહેલો ભાગ નવેમ્બર 1998માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
